• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

De canon van de Nederhop

Het is ongeveer twintig jaar geleden dat hiphop van eigen bodem zijn intrede deed in het Nederlandse muzieklandschap. Sinds een klein decennium geniet de Nederlandse rap, door de Osdorp Posse gebombardeerd tot 'Nederhop', grote populariteit. KindaMuzik blikt terug op zeven monumentale albums die het genre gevormd dan wel hervormd hebben.

Tekst: Bert Bentsink en Gijs Mulder

Publicatiedatum: 20 november 2008

Osdorp Posse - Osdorp Stijl (1992, Djax)
Het Nederlandstalige hiphopverhaal begint in de late jaren tachtig. Gedurende enkele jaren waaien er kleine hoeveelheden hiphop over vanuit de Verenigde Staten. In navolging hiervan besluit de Amsterdamse rapper Def P, alias Pascal Griffioen, zijn eigen lyrics te schrijven. Na kortstondig in het Engels te rappen, groeit het besef dat de eigen taal authentiekere muziek oplevert, met daarbij een grotere kans jezelf te onderscheiden van het gros der Engelstalige emcees. In 1989 wordt Def P het gezicht van de Osdorp Posse, de groep die hij opricht in samenwerking met beatmaker Seda alsmede King en IJsblok, die puur ter aanvulling en ondersteuning van hun frontman optreden.

Debuutalbum Osdorp Stijl is in zoverre een blauwdruk voor de Nederhop dat het zo goed hoorbaar is dat er in de tijd van opname (1989-92) een volledig nieuw terrein verkend wordt. De stijl is rauw, choquerend en vol kritiek op vrijwel alles, maar de teneur van de plaat is ongedwongen. Het album is meer vermakelijk dan goed, maar vooral de originele teksten geven een eigen gezicht aan het dan nog piepjonge genre. 'Hard met M'n Hart' en het extreem gewelddadige 'Moordenaars' zijn bovendien nummers die de tand des tijds op hun eigen manier goed doorstaan hebben. Want aan Osdorp Stijl is dan weliswaar in elk opzicht af te horen dat het in een geheel ander tijdperk opgenomen is, juist daaraan hebben de nummers hun grote charme te danken.

Extince - Binnenlandse Funk (1998, Top Notch)
Extince is een naam die dikwijls in een zucht genoemd wordt met de term 'Nederhop'. In 1995 behaalt hij groot commercieel succes met het monumentale 'Spraakwater', onlangs door Revu verkozen tot beste hiphopnummer van eigen bodem. Het uiteindelijke debuut laat nog drie jaar op zich wachten maar gaat dan wel de boeken in als een klassieker. De simplistische doch afwisselende rijmschema's van de Exter maken hem tot een toegankelijk emcee die met zijn 'zachte g' toch ook voor verwarring zorgt. Zonder stemverheffingen springt de Brabander kundig van de hak op de tak over funky beats van DJ Knowhow en Never the Less. Zijn taalkundigheid vertaalt zich in diverse spitsvondigheden die hem tot de Drs. P van de vaderlandse hiphop maken.

'Kaal of Kammen', '4 Voeters' en 'Zoete Inval', het zijn stuk voor stuk hits die Extince, en de Nederhop in het algemeen, definitief op de kaart zetten. Zijn tentakels rijken tot ver buiten de Nederhop en raken de omheiningen van de literatuur en taalkunde. Hij plaveit de weg voor nieuwe artiesten en inspireert onder meer grote namen uit het huidige Nederlandstalige hiphoplandschap (Winne, Jiggy Djé en De Jeugd van Tegenwoordig). Het feit dat Binnenlandse Funk, na tien jaar, nog steeds wordt gezien als het beste hiphopalbum ooit gemaakt, geeft aan dat je Extince met recht een grondlegger mag noemen. Je weet toch?!

Postmen - Documents (1998, Top Notch)
Hoewel de groep zelden in het Nederlands rapt, is Postmen een onmisbare factor binnen de Nederlandse hiphop. Hun met reggae-invloeden doorspekte muziek valt op door haar internationale sound en de groep boekt commercieel succes met debuutplaat Documents, zonder hiervoor concessies te hoeven doen met betrekking tot de muziek. Postmen combineert een toegankelijk geluid in zowel de refreinen als de instrumentaties met flowtechnisch uiterst solide raps in de coupletten. Zonder aan geloofwaardigheid in te boeten bevat Documents een immer optimistische sfeer. Ontspannen, maar niet te ongedwongen, door de wat stevigere, ruwere raps van The Anonymous Mis die de refreinen, veelal verzorgd door Shy Rock, aan elkaar bindt. Geniale nummers blijven achterwege, maar het gehele album getuigt van een goed gevoel voor melodie, waar de gebruikelijke hiphoppatronen en teksten stijlvol in geïntegreerd zijn. In dit opzicht is Postmen vrijwel uniek, niet alleen binnen Nederland, maar als hiphopact in het algemeen. Dit feit op zich maakt Documents tot een interessant album, dat af en toe veel op eenzelfde stijl leunt, maar hierin zo sterk is dat de verveling nooit toeslaat.

Brainpower - Door Merg en Brain (2001, Lyric)
Wellicht een minder iconische plaat dan de reeds genoemde maar toch een minstens zo belangrijke. Het mainstream publiek dat niet uit de voeten kan met Extince's manier van rappen, vindt in Brainpower het alternatief. De bebrilde en hooggeschoolde rapper uit Antwerpen is verre van straat maar weet de luisteraars met de nodige dosis humor ('Wat Een Jinx Is') en zelfspot toch voor zich te winnen. Zijn geraffineerde flow is het gevolg van zijn brede woordenschat en perfecte timing. Dit maakt hem tot een toegankelijk artiest die het later ook goed in de clubs doet. Het debuut bevat overwegend boombapbeats die je met gastbijdragen van Deams en Cane (XXX) serieus dient te nemen. Toch is het niet alleen maar spierballentaal en onderbroekenlol. Op 'Je Moest Waarschijnlijk Gaan' verhaalt Brain over de zelfmoord van een naaste vriend (Michiel). Een ingrijpende gebeurtenis waaraan, op latere albums, diverse keren gerefereerd zal worden. Door Merg en Brain is op zichzelf misschien geen klassieker maar is wel het begin van één van Nederlands succesvolste emcees. Eén die later ook internationaal gaat werken (Nas en Kool Keith) en met 'Dansplaat' ons kikkerlandje weken in zijn greep houdt.

DuvelDuvel - Aap-O-Theek (2004, Topnotch)
Aap-O-Theek is op zijn minst al noemenswaardig om zijn in het oog springende verschijningsvorm. De disk zit namelijk verpakt in een bruin apothekerstasje, dat de plaat via een vouwconstructie uitbraakt wanneer je het opent. Inhoudelijk is het al even onconventioneel. Duvel, Supah en Rein schotelen je eigenaardige opscheprap voor, volgens eigen zeggen taki, en gebruiken daarbij veelal Surinaamse en Papiamentse woorden. Het anonieme en in mysterie gehulde drietal kent een eigenzinnige flow die niet voor iedereen even toegankelijk is maar zeker een kans verdient. De heren doen dit met zoveel overtuigingskracht, compassie en autoriteit dat de echte puristen nimmer een Duvel-album links laten liggen. Frontman Duvel blijkt eveneens een verdienstelijk beatbouwer; naast snoeiharde producties van Delic en Kubus ('Wie Is Ut?'), zijn de eigen krime-beats ook geen straf om uit te zitten. Het obscure en industriële geluid dat Aap-O-Theek met zich meebrengt plus de non-conformistische rijms van alle drie de heren maken het album tot een onvervalste blauwdruk van experimentele rauwe hiphop.

Opgezwolle - Eigen Wereld (2006, Top Notch)
Wanneer Opgezwolle in 2003 met Vloeistof een meesterwerkje aflevert en met zijn energieke podiumgedrag hordes fans weet te bewegen, lijkt het overtreffen van dit alles haast een onmogelijke opgave. Niet voor Sticks, Rico en beatbakker Delic, die in januari 2006 de lat van de Nederhop op een torenhoog niveau leggen. De nuchtere en eerlijke rijms zijn van ongekend niveau en dwingen de luisteraar constant tot opletten ("Pas op met schaatsen naast Rob 'dun-ijs'"). De instrumentaties op Eigen Wereld zijn authentiek, loeihard en internationaal met niks te vergelijken. Voormalig drummer Delic stoeit met diverse elektronische geluiden en mixt deze met de meest uiteenlopende instrumenten; een zingende zaag, accordeon, etcetera. Onderbroken door ongebruikelijke en echoënde samples zijn de beats dikwijls obscuur en dreigend van karakter. De synergie tussen beide rappers is perfect, wat ook geldt voor de manier waarop ze met hun thema's omgaan. Zo levert Rico als een soort robot kritiek op de digitale revolutie en laat Sticks neppe gasten een toontje lager zingen door ze voor te stellen aan Gekke Gerrit en diens zuster. Het moge duidelijk zijn: Eigen Wereld is meer dan slechts 'voer voor je hoedenplank'; het is de tot nu toe onovertroffen standaard.

De Jeugd van Tegenwoordig - De Machine (2008, Top Notch)
De Machine is het ultieme toonbeeld van de integratie van Nederlandse hiphop binnen het muzieklandschap. De Jeugd van Tegenwoordig boekt commercieel succes zonder zich in enige mate te hoeven beperken in artistieke vrijheid. Gecamoufleerd door een dikke laag absurde humor tonen Faberyayo, Vieze Fur en Willie Wartaal een grote mate van onbevangenheid. Een bepalende factor hierin is producer Bas Bron, die niet schroomt om af te wijken van de gebaande paden. De beats bevatten zelden gebruikelijke hiphoppatronen maar vinden hun oorsprong over het algemeen in de elektronica. De teksten zijn onnavolgbaar en vliegen alle kanten op en van recht-voor-zijn-raapraps is al helemaal geen sprake. Met hiphopclichés wordt gespeeld zonder erin te verzanden, door de alles relativerende ironie van de raps. Desondanks is niet alles dat de Jeugd aflevert even geslaagd, omdat de heren af en toe doorslaan in hun tegendraadsheid en een overdosis op de loer ligt. Het is daarom vooral het totaalplaatje dat indruk maakt in de geregeld vrij conservatieve hiphopwereld, die zeker binnen Nederland voor eens en altijd goed ondersteboven gekeerd is door de Jeugd van Tegenwoordig.

http://www.kindamuzik.net/dossier/nederhop/de-canon-van-de-nederhop/17751/
Meer Nederhop op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/nederhop