• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Rondleiding door TivoliVredenburg

Langzaamaan zagen Utrechters in vijf jaar de bouwput rondom de Grote Zaal van Muziekcentrum Vredenburg uit 1979 veranderen in een moderne muziekkolos met vijf volwaardige concertzalen. Maar heeft het complex ook genoeg karakter om zijn belofte als beeldbepalend concertcomplex waar te maken? KindaMuzik kreeg een rondleiding.

Tekst: Iddo Havinga

Publicatiedatum: 22 maart 2014

Eind juni gaat TivoliVredenburg officieel open, maar nu al is er veel bedrijvigheid in het gebouw. Er zijn try-outs (onder andere van Mister & Mississippi, Knalland en John Coffey) en de organisatie laat via open dagen en rondleidingen pers en artiesten alvast kennismaken met het nieuwe complex. En zo zit KindaMuzik op een maandagmiddag gebroederlijk naast perscollega's, conservatoriumstudenten en artiesten als Kyteman, ReaZun, BinkBeats en Spinvis in de Grote Zaal.

Grote Zaal
Terwijl eromheen het oude Muziekcentrum Vredenburg uit 1979 werd afgebroken, bleef de Grote Zaal overeind staan - voorbijrijdend vanuit de bus kijk je zo naar binnen. De zaal is al die tijd zorgvuldig op klimaat gehouden, vertelt directeur Frans Vreeke vanaf het podium aan de vierhonderd aanwezigen. Nagenoeg zonder aanpassingen vormt het concertpodium ook het hart van het nieuwe complex.

Een belangrijke reden om de zaal te behouden was de opvallende indeling van architect Herman Hertzberg, waardoor er overal goed zicht is op het podium, zegt Vreeke. Hoezeer de vier nieuwe zalen Ronda, Hertz, Pandora en Cloud Nine ook uiteenlopen in stijl, architectuur en sfeer, die intieme concertbeleving moet overal terugkomen, vertelt hij.

Groot, hoog, ruim
Die beleving is nog steeds de grote onbekende voor toekomstige concertgangers van TivoliVredenburg. Hoe indrukwekkend de architectuur van het hagelnieuwe muziekcomplex ook is en hoe vaak de galm al is nagemeten en de publieksstromen zijn berekend: als uiteindelijk de sfeer ontbreekt en de concertbeleving tegenvalt, zullen muziekliefhebbers blijven verlangen naar oude poptempels als Tivoli Oudegracht, Doornroosje, Paradiso en Melkweg, met hun geschiedenis en eigenaardigheden. Of TivoliVredenburg ook echt een toffe plek wordt om bandjes te gaan bekijken zal pas echt duidelijk worden na de eerste concerten. Maar ook nu de steigers nog niet overal zijn weggehaald, valt er al een aantal dingen op aan de inrichting van het gebouw.

Wat bijvoorbeeld binnen pas echt voelbaar wordt, is hoe groot, hoog en ruim het gebouw is. Met ramen van vloer tot plafond bieden de brede foyers weids uitzicht over de stad, zeker voor Utrechtse begrippen. Terwijl we erlangs lopen, stellen we ons al voor hoe straks de metalheads aan de ene kant van de foyer zich naar popzaal Ronda begeven voor een Slayerconcert, terwijl ze worden aangestaard door klassieke muziekliefhebbers van middelbare leeftijd die de lift nemen naar de Grote Zaal voor een uitvoering van Tsjaikovski. Het is geen ondenkbaar scenario, in theorie kunnen in alle zalen tegelijkertijd optredens plaatsvinden zonder onderlinge geluidsoverlast.

Geen strakke grenzen
Hoewel de nieuwe zalen in eerste instantie zijn ontworpen voor specifieke genres - pop in Ronda, jazz in Cloud Nine, kamermuziek in Hertz, cross-over in Pandora - laat TivoliVredenburg die nadruk nu al wat los. Zo staat jazzpopzanger Wouter Hamel straks niet in Cloud Nine, maar in de eigenzinnige Pandora. Deze paarsgeverfde zaal lijkt met haar multifunctionele indeling en asymmetrische balkons de troef van TivoliVredenburg. Zelf beschrijft de organisatie de zaal met een capaciteit van 700 bezoekers als 'een doos die openvouwt en waar heel veel verschillende dingen uitkomen en gebeuren.' De van de oude Tivoli bekende dansavonden staan in deze zaal geprogrammeerd, maar in augustus staat ook punkrockband Jimmy Eat World gepland.

Ronda
Popzaal Ronda heeft met haar capaciteit van 2000 bezoekers een duidelijker karakter; het is de directe opvolger van Tivoli Oudegracht. De zaal is naar de wensen van Tivolimedewerkers ontworpen en hoewel het programmeursteam van TivoliVredenburg gezamenlijk voor alle zalen programmeert, vind je in Ronda straks vooral de artiesten die nu op de Oudegracht staan. Wat meteen opvalt, is het podium van bijna twee meter hoog. Door het ondiepe karakter van de zaal lijkt de doelstelling om intiemer te lijken dan de capaciteit doet vermoeden behaald: achterin heb je nog steeds goed zicht op de bühne. Ook staat het balkon via tribunes aan weerszijden direct in verbinding met het podium.

De Ronda oogt modern, maar straalt tegelijkertijd een jarenzeventiggevoel uit, door details als een lichtbruine balkonreling. Eigenlijk is dat zo gek nog niet: nieuwbouw en de Grote Zaal uit het oude Muziekcentrum worden zo stilistisch met elkaar verbonden.

Hertz
Een kleine versie van die oude zaal vormt kamermuziekpodium Hertz, vernoemd naar de oorspronkelijke architect van Vredenburg, die ook betrokken is bij het nieuwe gebouw. De hoge zaal met klapstoelen is strak, fris en New Yorkachtig hip. Je ziet voor je dat hier net zo goed jazzoptredens kunnen plaatsvinden als strijkkwartetuitvoeringen. Ook voor semiakoestische popshows, poëzie of zelfs bedrijfsseminars lijkt de zaal perfect.

Cloud Nine
Ook erg hip is jazzzaal Cloud Nine op de hoogste verdieping. Het meest opvallend is het podium, een houten blok waar het publiek omheen kan staan. Het balkon valt qua stijl ietwat uit de toon met de rest van de zaal, waar hout domineert. Het zilvergrijze metaal lijkt rechtstreeks uit het Utrechtse wereldmuziekpodium Rasa te komen. Cloud Nine is dus geen donker jazzhol, maar een strakke en mooie zaal voor kleinere optredens.

Bij Cloud Nine, waar 400 mensen in kunnen, hoort een klein café met ruimte voor zo'n 175 mensen. Hier kunnen kleinere optredens plaatsvinden. Daarnaast hoopt de organisatie dat het café ook overdag bezocht wordt, zodat het, met het uitzicht op de Utrechtse binnenstad, door de kenmerkende ronde raampjes kan fungeren als een soort skybar.

Conclusie
TivoliVredenburg is groot en overweldigend. Vijf zalen, een expeditieruimte met ruimte voor meerdere vrachtwagens op de onderste verdieping, brede trappen en veel barretjes: wie straks niet onder de indruk zegt te zijn, liegt. Na jaren van bouwen - vergezeld van het nodige politieke gesteggel - is het duidelijk dat TivoliVredenburg het resultaat is van een tot in de details uitgedacht denk- en ontwerpproces.

Wel is het de vraag hoe het complex ervoor gaat zorgen dat het ook als geheel een eigen smoel krijgt in het Nederlandse muzieklandschap. Zalen als Ronda en Cloud Nine hebben een uitgesproken sfeer, maar als je eerst een grote foyer en drie trappen op moet om in die sfeer terecht te komen voelt dat onvermijdelijk anders dan even binnenlopen bij Tivoli op de Oudegracht om even te kijken wat daar voor feestje aan de gang is.

Door de brede programmeermogelijkheden kan TivoliVredenburg een kolkend centrum worden van pop- en andere muziek. Als TivoliVredenburg dit weet te combineren met een eigen gezicht en een duidelijke, overkoepelende visie, is de kans groot dat dit hét toonaangevende podium van Nederland wordt. En, voor wie bier onlosmakelijk is verbonden met de concertervaring: uit de tap stroomt straks Jupiler.

Foto's door Juri Hiensch

http://www.kindamuzik.net/column/709/rondleiding-door-tivolivredenburg/24836/
Meer op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/709