http://www.kindamuzik.net
ernaast
Onze laatste liverecensie.
Onze laatste albumrecensie.
Ons laatste interview.
Onze laatste video.
Het rode hart van ‘the dustiest of dustbowlers’
In 1940 nam Woody Guthrie The Dust Bowl Ballads op. De ballades vertellen het verhaal van de uittocht van boeren en arbeiders uit het midwesten van de V.S. in de crisisjaren. Door droogte en stofstormen vluchtten een half miljoen mensen naar Californie. In deze periode ontvlamde het sociaal bewustzijn van de man die zichzelf ooit aanprees als de ‘dustiest of dustbowlers. We volgen Woody´s spoor aan de hand van de veertien folksongs.
Tekst: John Min
Publicatiedatum: 01 januari 2005
De 23-jarige Woody Guthrie woont in Pampa, Texas, als ‘The Great Dust Storm’ de inwoners van het kleine oliestadje in de Texaanse Panhandles opschrikt. Duizenden tonnen stof wervelen in een lucht van antraciet. Jaren van hitte, droogte en te intensieve landbouw hebben ervoor gezorgd dat de toplaag van de prairies en landbouwgronden van Texas, Oklahoma, Georgia en Tennessee tot stof zijn geworden. Woody doet hier verslag van in ´The Great Dust Storm (The Great Dust Storm Disaster)’.
On the 14th day of April of 1935,
There struck the worst of dust storms that ever filled the sky.
You could see that dust storm comin', the cloud looked deathlike black,
And through our mighty nation, it left a dreadful track.
Stof blokkeert de zon, het dringt de huizen binnen en komt terecht in de longen van mensen en dieren. De temperatuur zakt met graden tegelijk. Ook de luchtvochtigheid zakt onder de tien procent. Sommige godvrezenden weten het zeker: het einde der tijden is aangebroken. Een journalist uit Washington bezoekt na de storm verschillende staten en noemt het gebied The Dust Bowl.
De sociale consequenties zijn niet te overzien. Honderdduizenden kleine boeren en arbeiders verliezen werk, huis en toekomst. Want de oogsten mislukken en het vee sterft. Duizenden mensen worden ziek: Dust Pneumonia, een slopende longziekte, tast hun longen aan. De grote landbouwbedrijven zien hun kans schoon. Een beter moment om de berooide en wanhopige boeren makkelijk uit te kunnen kopen is er niet. Miljoenen hectares landbouwgrond worden door grote bedrijven opgekocht en geschikt gemaakt voor grootschalige landbouw. De Cats (tractoren) draaien overuren. Vele boeren en arbeiders trekken met alles wat ze nog hebben naar het westen, naar Californië: het beloofde land.
Moeilijke jeugd
Woody woonde voor 1935 al een aantal jaren in Pampa. Hij is geboren in 1912 in Okemah (Oklahoma), dat hij als tiener verlaat na een moeilijke jeugd. Hij verliest zijn zuster Clara door een brand. Vooral haar dood heeft een grote impact op hem. Zijn moeder wordt opgenomen in een inrichting: ze blijkt aan de ziekte van Huntington te lijden. Het is een erfelijke ziekte die het zenuwstelsel aantast en waaraan Woody uiteindelijk ook zal sterven. Zijn vader bouwt een klein fortuin op als grondspeculant, maar verliest alles weer.
Geld is in die jaren geen probleem: Woody is reclametekenaar, interieurschilder en hij trekt rond met de country-cowboyband ‘The Corncob Trio.’ Hij trouwt in 1933 met Mary Jennings (de zus van zijn Corncob-maatje Matt Jennings) en krijgt drie kinderen met haar. Woody bruist van levenslust en nieuwsgierigheid. Hij schrijft zijn eerste songteksten en verslindt boeken over allerlei onderwerpen: van muurschilderingen tot publicaties over spiritualiteit. Hoewel christelijk opgevoed, wordt hij gegrepen door het idee van de eenheid van alles en het holisme van de Oosterse religies. Een zorgeloze periode eindigt als stof en recessie ook Pampa treffen.
Op de weg
Ook Woody´s inkomsten lopen terug. Hij verlaat Pampa vaker en voor steeds langere perioden om werk te zoeken. Maar vooral ook om wat van de wereld te zien. Want hij heeft, vanaf dat hij Okemah verlaat, A ramblin’ mind. Tussen de gestrande migranten die hun kampen opslaan in de woestijn, of tussen de zwervers op de vrachttreinen, voelt hij zich thuis. Hij speelt voor een kom bonen of een paar stuivers. Woody leert muziek uit verschillende streken van Amerika kennen: balladen uit de Appalachen of zwarte blues uit de zuidelijke staten. Guthrie voelde zich één met de vluchtelingen die hij tegenkomt. Hún ellende is zíjn ellende.
Het beloofde land
Veel migranten trekken naar Californië. Woody´s tante Laura woont er, en schrijft hem een brief: “While Texas is dusty and bad, California is green and pretty. Why don’t you come?” Woody gaat. Californië is voor velen een weelderige droom met groene valleien en overvloedige boomgaarden waar water als wijn smaakt (dat zong Jimmie Rodgers). De realiteit is echter een nachtmerrie voor de 500.000 gelukszoekers die er naartoe zijn getrokken. Ze worden smalend Okies genoemd en worden opgevangen in mensonterende kampen. Ze leven op een schamel dieet in slechte sanitaire omstandigheden, zonder medische zorg en in armetierige barakken.
Zij die een baan vinden, in fruitteelt of landbouw, worden uitgebuit voor hongerlonen door een kleine groep grootgrondbezitters, die dat al vanaf 1870 met verschillende groepen migranten (Mexicanen, Chinezen) doen. Bovendien zaaien georganiseerde eigen-volk-eerst-knokploegen (vigilante men) angst door intimidatie en mishandelingen.
Woody en Lefty Lou
Woody is geschokt door de haat en het ressentiment tegen de vluchtelingen. En ervaart dit zelf aan den lijve. De politie herkent hem aan zijn kleding als een Okie en zegt dat hij op moet rotten. Maar hij blijft en beproeft zijn gelukt in Los Angeles. Begin1937 woont hij bij zijn tante Laura en vormt er, onder meer met zijn neef Jack Gutrhie, The Beverly Hillbillies.
Los Angeles is een stad met veel plattelandsmigranten, die wel houden van een moppie countrymuziek. Via Jack komt Guthrie in contact met de linkse J. Frank Burke, van het radiostation KFVD, en krijgt samen met Maxine Crissman (Lefty Lou) een eigen radioprogramma: Woody en Lefty Lou wordt een begrip.
Woody schudt in die tijd songs uit zijn mouw alsof het niets is: over corrupte politici en hopeloze liefdes. Vaak is een krantenknipsel genoeg om hem te inspireren tot een lied. Het droogkomische, soms wrange Okie-commentaar maakt hem populair, maar ook controversieel. In politiek opzicht is hij nogal naïef. Een lied dat hij schrijft nadat Japan China is binnengevallen getuigt van weinig politiek inzicht. Het heet ´The Chinese and the Japs´.
We dont´t know who will win the battle
And as far as we´re concerned we do not care
If they bombard good ole Tokio
Well, I guess that´s okie dokio
But let´s pray they don´t go droppin’ em over here.
In de loop van de maanden ontpopt hij zich als een onderhoudende radiopersoonlijkheid. Zijn radiorubriek ‘Cornpone Philosophy’ is ironisch en maatschappijkritisch, maar vaak komt hij niet veel verder dan een cornball-leukdoenerij.
Left wing, chicken wing, it’s all the same to me
In 1938 heeft Woody zijn draai gevonden. Hij heeft een eigen radioshow en een vaste bron van inkomsten. Zijn vrouw Teeny en zijn twee dochters kunnen overkomen. Voor de migranten gloort er intussen hoop. De omstandigheden in de kampen verbeteren: er komt stromend water en de medische zorg wordt verbeterd. Journalisten krijgen toegang tot de kampen. Een jonge romanschrijver genaamd John Steinbeck bezoekt ook een kamp en schrijft een fel politiek pamflet ‘Their Blood is Strong.’ Steinbeck begint aan zijn latere meesterwerk over de Okie- familie Joad, The Grapes of Wrath.
Woody´s liedjes worden politieker. Hij komt in contact met communisten en treedt op bij bijeenkomsten van verschillende organisaties, zoals The International Workers of the World (Wobblies). Hij laat echter zich niet graag indelen en wantrouwt politici. Als hij wordt uitgenodigd om op een politieke bijeenkomst van communisten op te treden, merkt hij op: “Left wing, chicken wing, it’s all the same to me.”
Hij schrijft drie songs die later op The Dust Bowl Ballads verschijnen: ‘Dust Pneumonia Blues’, ‘Dust Can´t Kill Me’ en ‘Dust Bowl Refugees’. In de laatste twee coupletten van de laatste song neemt hij voorzichtig stelling.
Yes, we wander and we work
In your crops and in your fruit,
Like the whirlwinds on the desert
That's the dust bowl refugees.
I'm a dust bowl refugee,
I'm a dust bowl refugee,
And I wonder will I always
Be a dust bowl refugee?
De wereld is niet mijn thuis
Woody´s songs zijn strijdliederen. Maar Joe Klein zegt in de voortreffelijke biografie Woody Guhtrie: a Life dat de radicale breuk in zijn werk dan nog moet komen. Bij één van zijn bezoeken in een vluchtelingkamp hoort hij de populaire hymne ‘This World Is Not My Home’:
“This World is not my home
I am just a-passing through,
My treasures and my hopes are all beyond the blue
Where many Christian children
Have gone on before
And I can´t feel at home in this world anymore.”
Het maakt hem furieus. De boodschap van het lied, dat door The Carter Family bekend is geworden, is je neer te leggen bij de wil van God en te wachten op de beloning in het hiernamaals. Woody stroopt zijn mouwen op en maakt er dit van:
“I am just a wandering worker, I go from town to town
And the police make it hard
Where ever I may go
And I ain´t got no home in this world anymore”
Guthrie is, volgens Klein, veranderd van een sociaal satiricus met een hang naar passieve Oosterse mystiek in een actieve, strijdbare communist. Hij biedt zichzelf als columnist en cartoonist aan bij de pro-sovjetkrant ‘People World.’ In de loop van 1939 schrijft hij verschillende outlaw-ballads. In ‘The Ballad of Pretty Boy Floyd’ vallen modern, sociaal bewustzijn en de traditie van Outlaw-ballads prachtig samen:
“But as through this life I ramble
And as through this life I roam
You will never seen an outlaw
Drive a family from it´s home”
De opname van de ballads
Op 3 mei 1940 gaat Woody voor het label Victor de studio in om de The Dust Bowl Ballads op te nemen. Hij zingt de songs live in, zonder enig spoor van zenuwen, en is verrukt over de 300 dollar die hij er mee verdient. Speciaal voor de plaat wordt hem gevraagd een lied over ´The Grapes of Wrath´ te schrijven. In één nacht schrijft hij ‘Tom Joad’, een samenvatting van het boek in zeventien coupletten:
“Wherever little children are hungry and cry
Where ever people ain´t free
Where ever men are fighting for their rights
That´s where I am gonna be, Ma
That where I am gonna be.”
Over de plaat zegt hij: “The songs came out of the hearts and mouths of the Okies. On no occasion have I referred to myself as either an entertainer or a singer and I’d better not start now.”
1940 is het einde van zijn Dust Bowl-jaren en het begin van een nieuwe periode in zijn leven. The Dust Bowl Ballads staan overeind als een humanistisch monument voor alle ontdrukten en vluchtelingen die toen zijn getroffen. Ze zijn geschreven vanuit het linkse, maar vooral ook vanuit het menselijke hart van ‘the dustiest of dustbowlers’. Want ja, Woody was links, maar Woody was vooral Woody. Zoals hij zelf ooit zei: “I ain´t a communist necessarily, but I’ve been red all my life.”
http://www.kindamuzik.net/artikel.php?id=9995
Meer Various Artists op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/various-artists-2447
Deel dit artikel: