• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Neil Young, het verhaal van vijftig jaar carrière

De carrière van Neil Young leest als een reisverhaal, dat ooit begon in de Canadese kou van Winnipeg en via de Amerikaanse Westkust het geluid van country, folk, rock en grunge, in Canada, Amerika en de wereld, voorgoed zou gaan veranderen. We nemen zijn verhaal door met OOR-redacteur Tom Engelshoven.

Tekst: Piet Notteboom

Beeld: Martien Ontwerpt

Publicatiedatum: 08 februari 2008

De carrière van Neil Young is als een lappendeken die over een tijdspanne van vijftig jaar tot een organisch geheel aan elkaar is genaaid. Elk lapje is een invloed, een idee, dat qua kleur en textuur sterk van de andere verschilt, maar waarvan de vormen steeds gelijkend zijn. Ze beweegt zich als een perpetuum mobile, een energie die zichzelf vernieuwt en heruitvindt. Ze staat nooit stil of vast, maar is altijd onderweg naar iets nieuws, daarbij gebruikmakend van de voorgaande en inspelend op de volgende energie.

Om in het verhaal van Neil Young enige duidelijkheid te scheppen is er een aantal mogelijkheden. Eerst en vooral zijn er biografieën genoeg om vanaf vandaag tot de Apocalyps te lezen, verder is er een discografie waarvan wetenschappers nog steeds naar het einde op zoek zijn en tot slot kan je te rade gaan bij de specialisten. Specialisten als Tom Engelshoven, die zijn carrière in de muziekjournalistiek in 1984 begon, in 1998 de Pop Pers Prijs van het Nederlandse Nationaal Pop Instituut won, nu voor OOR schrijft en toch nog bescheiden benadrukt dat hij geen specialist is. Als ervaren gids leidt hij ons dan ook door het leven en de carrière van Neil Young.

Young wordt geboren in Toronto, november 1945. Zijn Canadese roots hebben natuurlijk invloed op zijn werk en leven, maar over deze periode is het ook belangrijk te weten dat Neil Young uit een gebroken gezin afkomstig is. Zijn ouders scheiden en in 1960 verhuist Neil met zijn moeder naar Winnipeg. Daar worden bands gevormd en weer hervormd. Hij speelt in locale bands met stroperige namen als The Jades, The Esquires en The Classics, die voor hun inspiratie en sound bij de rockabilly aankloppen.

Een cynische hippie
Neil Young heeft na veel vallen en opstaan toch enig succes met een band die The Squires heet en waarmee hij in hetzelfde circuit als Joni Mitchell en Stephen Stills speelt. Het zijn deze mensen die hem inspireren en de gedreven Neil Young ertoe aanzetten naar de Westkust te trekken, waar het leven een droom is en de flowerpower bloeit als nergens anders.

Engelshoven: "Tijdens de periode bij Buffalo Springfield en Crosby, Stills, Nash & Young werd duidelijk dat Neil Young een songschrijver met klasse was, die in zijn krachtige nummers vaak een wrangheid, teleurstelling of zelfmedelijden uitdrukte. Hij viel op als het bittere, wrange en melancholische element tussen de zoete harmonieën van Crosby, Stills, Nash & Young."

"Zijn songs confronteren je als luisteraar met imperfectie, hij duwt je met je gezicht in de barsten van de Amerikaanse droom. Het lijkt alsof de songs autobiografisch zijn, maar ik ben er niet zeker van of dat het geval is. Young is een artiest bij wie de nummers een zelfstandige entiteit vormen, die tussen de artiest zelf en zijn publiek zweeft. Het individu dat in de massa staat zal doorheen zijn hele oeuvre centraal blijven staan en de luisteraar persoonlijk aanspreken."

Zingt als een kraai
Als soloartiest verfijnt Young een stijl die herkenbaar en uniek is en op de koop toe aanslaat bij een groot publiek. "Laten we niet vergeten dat het album Harvest in de jaren zeventig op de nachtkastjes van ongeveer elk gezin te vinden was. Op dat moment gaven platenlabels veel meer vrijheid aan artiesten. Young combineerde toegankelijke platen die geschikt waren voor de massa met het experiment dat voor een veel kleiner publiek bestemd was," aldus Engelshoven.

"Een gebrek aan technische vaardigheid en stemvastheid worden omgevormd tot een voordeel, een eigen stijl waarin passie en oprechtheid veel belangrijker zijn dan zuiverheid en perfectie. Neil Young wist dat hij geen Hendrix was, maar speelde toch gigantische, epische solo's waarin maximaal drie of vier verschillende noten voorkomen maar die zo gemeend en eerlijk klinken dat ze koude rillingen over je rug doen kruipen."

Vooral met Crazy Horse als begeleidingsband komt deze stijl tot uiting. De dood van Danny Whitten en Bruce Berry, respectievelijke gitarist en roadie van Crazy Horse maakten duidelijk dat er een tol te betalen is voor het wilde hippieleven. Eens te meer is Neil Young een artiest die zijn publiek met de teloorgang confronteert, het verval van alles was goed en zuiver is.

De carrière van Neil Young stopt niet in de jaren zestig. Terwijl iedereen hem als een links en vooruitstrevend artiest beschouwt, maakt Neil Young een aantal platen waarin hij terugkeert naar de country en rockabilly van zijn jeugd. Engelshoven: "Op deze platen toont hij zich weinig vooruitstrevend, saai misschien zelfs. Maar dat is Neil Young: een levende contradictie, bij wie je nooit of toch zeer zelden kan inschatten wat de volgende stap zal worden."

Grunge and beyond
Neil Young is meer dan een folkartiest, meer dan een jaren zestig rocker. Hij is de grondlegger van de grunge, de voorloper van een generatie die uitkeek op een leven zonder uitdaging of verrassing. Hij is een onvoorspelbaar artiest, afkomstig uit een gebroken gezin, die de luisteraar en maatschappij een gebarsten spiegel voorhoudt en toont waar het verkeerd gaat. Een muzikant voor wie technische beperking een mogelijkheid vormt om tot de essentie te komen.

Engelshoven voegt daaraan toe: "Ik ben er van overtuigd dat hij als zestiger nog steeds even ondoorgrondelijk is. Of dacht je dat echte hippies je een klein maandloon doen ophoesten voor een ticket?"

http://www.kindamuzik.net/artikel.php?id=16560
Meer op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/709