• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

De stempel van Aphex Twin op de Nederlandse elektronicascene

Fans aanbidden hem en artiesten noemen hem bijna unaniem als inspiratiebron. Maar waaraan ontleent Aphex Twin zijn mythische proporties? Is hij een zichzelf vervullende belofte, of daadwerkelijk de genoemde pionier en inspirator? Om die vragen te beantwoorden ging KindaMuzik op de koffie bij zes kopstukken uit de Nederlandse elektronicascene.

Tekst: Inge Janse

Publicatiedatum: 02 december 2007

Volgens Nederlands IDM-trots Kettel is Aphex Twin (Richard James) van aperte invloed op hem. “Ik denk dat ik alle muziek waar ik van houd meeneem in mijn eigen productieproces, en daarvan is het percentage Aphex Twin vrij groot. Zo zijn I Care Because You Do en Ventolin twee van de eerste elektronicaplaten die ik ooit hoorde. Wist je dat ik zelfs ooit zijn moeder vroeg mijn voicemail in te zingen? Zij wilde wel, maar het mocht jammer genoeg niet van Richard."

Als er iemand direct begint te stralen zodra de naam Aphex Twin valt, dan is het Lady Aïda [foto rechts]. De oudgediende van de Nederlandse dj-scene kijkt watertandend uit naar het optreden, en met goede redenen. “Ik koester al sinds zijn Selected Ambient Works 1985-92 een groot respect voor Richard D. James. Hij is voor mij een groot inspirator en dé invloedrijkste pionier die een grote stempel op de Europese elektronica heeft gedrukt. Telkens komt hij weer met iets volslagen nieuws. Een paar jaar geleden deed hij op Lowlands een freaky dj-set met hiphop, waar de acidvonken vanaf spatten. Je weet dus nooit wat je kunt verwachten van zijn optreden. De man is net zo onvoorspelbaar, grillig en tegendraads als zijn muziek.”

De hand van de meester
Ook in de elektronische funkhoek laat Aphex Twin zijn sporen na. Mark Kneppers van Kraak & Smaak [foto links] ziet de hand van de meester vooral terug in zijn eigen dj-sets. “Ongemerkt beïnvloedde hij mijn muzikale ontwikkeling. Vooral de eerste releases op Warp vond ik erg bijzonder. Het waren geen liedjes, maar meer soundscapes en experimenten. Persoonlijke favorieten zijn ‘Digeridoo’ en veel van de melancholische nummers op I Care Because You Do. Via dit album kwam ik ook in aanraking met aanverwante artiesten als Plaid en Autechre. Als ik dat soort muziek hoor, vind ik het wel eens jammer dat ik niet blow.”

Voor de Utrechtse drum ’n bass-producers van Black Sun Empire merken de invloed van Aphex Twin vooral indirect in hun werk. Spreekbuis René Verdult zegt daarover: “Toen ik begin jaren negentig gegrepen werd door elektronische muziek, was Aphex Twin al bezig met de mooiste en vreemdste producties. De eigenzinnigheid van Aphex Twin is vaak een voorbeeld van hoe het eigenlijk moet. Hij geeft geen interviews en doet niet aan promotie, rijdt rond in een tank, laat lookalikes optredens doen. Aphex Twin wilde het album van Madonna alleen produceren als zij zich zou beperken tot het maken van dierengeluiden.”

Godenstatus
KindaMuzik- en DJ Broadcast-journalist René Passet interviewde Aphex Twin ooit als één van de weinige Nederlanders. “Dat was in 1994, toen hij nog niet mensenschuw was en een interview met Aphex Twin krijgen nog niet even moeilijk was als zonder zuurstof de Himalaya beklimmen. Aphex Twin onthulde zonder blikken of blozen dat hij dagen achtereen niet sliep en daardoor in een lucide toestand kwam die hem hele bijzondere inzichten gaf. Het hele Selected Ambient Works 2-album kwam op die manier tot stand, beweerde hij. We hobbelden daarna achter hem aan voor zijn live-optreden op Radio 3, wat weinig meer bleek te zijn dan het starten van een opname op een DAT-je. Richard James ging vervolgens aan tafel naast presentator Luc Janssen zitten, begon te knikkebollen en dutte ergens tijdens ‘Blue Calx’ in.”

“James’ godenstatus bij zijn aanhangers bleek een paar jaar terug in een uitverkochte club Londen, tijdens een verjaardagsfeest van Warp Records. Daar verzamelden de fans zich al ruim voordat zijn dj-set begon. Ze vormden een soort 'staring squad', want terwijl Aphex Twin een doldwaze set vol drill 'n bass en sonic hardcore draaide en de dansvloer in de fik stond, bleven deze nerds hun held roerloos aanstaren. Heel apart.”

TMF Awards
Het moge duidelijk zijn: Aphex Twin laat onmiskenbaar zijn sporen na in de Nederlandse elektronicascene. Toch is niet iedereen bezworen door de Britse producer. Maarten Vorwerk van de populaire jumpstyleact Jekyll & Hyde [foto rechts] krabt namelijk even op zijn hoofd bij het horen van de naam Aphex Twin. “Ik zou met liefde je vragen willen beantwoorden over de (sic) Aphex Twin. Maar ik ken ze niet? Waarschijnlijk moet ik me nu vast hard schamen.” Voor het winnen van een TMF Award is de vaderlijke hand van de levende legende blijkbaar niet nodig.

Dromen mag
Ter afsluiting komt de vraag wat de ondervraagden graag eens met Aphex Twin zouden doen. Kraak & Smaak wil het liefst samen muziek maken of elkaars werk remixen. René Passet weet het ook wel: “Een witte limo-sliptraining op het circuit van Zandvoort, waarbij hij het opneemt tegen Squarepusher (in een oude Chevrolet) en de jongens van Plaid (in een zwarte Hummer). Met als aanvullende voorwaarde dat ik hem dan interview tijdens het rijden.”

Black Sun Empire laat in dat geval het muziek maken voor wat het is. “Ik zou hem filmen terwijl hij een plastic masker van mijn gezicht draagt en een kopje thee drinkt. Af en toe zacht boertjes latend.” Gelukkig heeft Kettel het beste voor met Aphex Twin. “Ik heb nog wel wat shampootips voor hem. Ik heb ook ooit lang haar gehad. Ik weet daarom hoe lastig dat is.”

http://www.kindamuzik.net/artikel.php?id=16340
Meer Aphex Twin op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/aphex-twin