• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

EEN ANDERE LOCATIE EN EEN ANDERE ORGANISATIE, MAAR NOG STEEDS: FREE MUSIC XXXII

Het Free Music Festival doet dit jaar voor het eerst de Antwerpse 'DeSingel' aan. Ooit begonnen als reactie op Jazz Middelheim is dit festival voor de vrije improvisatiemuziek inmiddels uitgegroeid tot een begrip, niet in de laatste plaats door de inzet van organisatoren 'de W.I.M.' en Fred van Hove (pianist). Zij maken dit jaar echter plaats voor Jan Lamers en Rob Leurentop. Onveranderlijk is er weer veel om naar uit te kijken.

Tekst: Bart De Paepe

Publicatiedatum: 15 augustus 2005

Het Free Music Festival beleeft dit jaar zijn tweeëndertigste editie, met nieuwe gezichten in de organisatie en een andere locatie. Daar zijn ongetwijfeld goede redenen voor geweest, maar welke? KindaMuzik ging het vragen aan Rob Leurentop, de helft van het nieuwe organisatie-duo.

Het Free Music Festival verhuist dit jaar naar DeSingel. Wat was er mis met de vorige locatie?
Rob Leurentop: "Er is door de vorige organisatoren jarenlang goed samengewerkt met Theater Zuidpool, maar de laatste jaren waren er veel problemen met geluidsoverlast. Dat probleem doet zich in DeSingel alvast niet voor en er spelen natuurlijk andere aanzienlijke voordelen: de mogelijkheid om verschillende zalen en zaaltjes te bespelen en meer comfort, zowel voor het publiek als voor de artiesten. En, eerlijk is eerlijk, dat DeSingel als nieuwe partner van het Festival zijn infrastructuur en eigen promotiemogelijkheden inbrengt, is een aanbod dat geen enkel festival naast zich kan neerleggen, zeker geen low budget festival zoals Free Music."

Fred van Hove heeft de organisatie overgelaten aan u en Jan Lamers. Nu stond Van Hove als muzikant zelf middenin de improv-scene, dus: wat is jullie band met de improvisatiewereld?
We moeten de zaken goed scheiden. Jan Lamers heeft sympathie voor de muziek maar is zeker geen specialist. Maar als ex-topman van De Tijd, met al zijn ervaring, vele contacten en nuchtere kijk op de zaken is hij voor de nieuwe vereniging een gedroomde voorzitter. De praktische organisatie en programmatie is mijn aandeel en zelf heb ik een speciale band met Free Music. Ik heb nog de eerste editie (in de Muze, red.) meegemaakt en de heroïsche tijden in de King Kong en ben ook later het festival blijven volgen. Als recensent en radiomaker volg ik de improv-scene al ruim dertig jaar, en ook als adviseur voor verschillende podia en festivals heb ik in het verleden sterke contacten opgebouwd met vele muzikanten. Maar ik zal ongetwijfeld een andere kijk hebben dan een muzikant die er zelf middenin zit. Misschien wat meer afstandelijk, met het oog van een programmamaker die wikt en weegt en als het nodig is zijn persoonlijke voorkeur al eens naast zich kan neerleggen."

Waarom stopte Van Hove eigenlijk met het organiseren van het festival?
"Daar kan hij zelf natuurlijk het best zelf op antwoorden, maar het kwam er vooral op neer dat na eenendertig festivals de W.I.M. en Fred zich niet meer geroepen voelden om in te gaan op de vraag van de overheid naar professionalisering en meer uitstraling. Zij vonden dus dat de tijd rijp was voor opvolging. En misschien wil Fred het in de zomer eindelijk eens wat rustiger aan doen. Dat heeft hij zeker verdiend want hij en de W.I.M. hebben sinds 1973 fantastisch werk geleverd, tegen de stroom van vooroordelen in. Het is niet voor niets dat zij op zaterdagavond een ereplaats in het programma bezetten."

Wat zijn de parallellen en verschillen met vorige edities? Zijn er bepaalde pistes die je verder wilt uitdiepen?
"Het verschil zit hem vooral in de organisatie: de verhuizing naar DeSingel, het aantrekken van mediapartners Klara en De Tijd, de bescheiden maar zeer welgekomen steun van de stad Antwerpen. Ook de late live muziek in de artiestenbar is nieuw. Maar Free Music blijft zich in elk geval radicaal richten op de improv. Het wordt geen mainstream festival en ook geen modieuze mix 'n match, een beetje van dit en een beetje van dat. Misschien willen we in de toekomst wat meer de banden aanhalen met gecomponeerde hedendaagse muziek of met dansimprovisaties, of bijvoorbeeld een opdrachtwerk en een workshop met jonge muzikanten aan het festival verbinden. Maar het is nog te vroeg om dat nu al uit te werken. Zolang we in het beperkte systeem van de jaarlijkse projectsubsidie zitten werk ik gratis voor het festival. In feite wordt Free Music dus mee gesubsidieerd door mijn job bij de radio en de krant. Mijn tijd is dus niet onbeperkt en ik moet keuzes maken. Het komt er nu in de eerste plaats op aan om het festival een stevige organisatorische basis te geven."

Hoe ben je te werk gegaan bij de samenstelling van het programma? Op basis waarvan nodigde je de muzikanten uit?
"Ik heb een evenwicht gezocht tussen grote figuren (zoals Braxton, Brötzmann, red.) en hier minder bekende namen (Zavalloni, Paolo Angeli, Ho Bynum, Veldwerk, red.). En een afwisseling in de dynamiek, met intieme concerten in de Kleine Zaal, grote avondconcerten in de Blauwe, kleine mobiele concertjes op verrassende plekken in en rond het gebouw. En tenslotte een soort jam- sfeer in de late uurtjes, in de bar. De stem is een bescheiden lijn in het programma, met Jaap Blonk en Zavalloni. Grote ensembles is een andere lijn: Braxton en Brötzmann met zijn Chicago Tentet dat, nu ja, eigenlijk een nonet is. Ik heb ook gezocht naar wat je 'festivalmomenten' zou kunnen noemen, zonder de muzikale logica te forceren. Zo'n moment is de ontmoeting tussen Van Hove en zijn oude maat Brötzmann, die Fred uitnogdigde om met de Chicago band mee te spelen. Zodat het toch nog een tentet wordt. Een derde lijn is de aanwezigheid van Anthony Braxton, en niet alleen met zijn eigen ensemble. Zijn zelden gehoorde muziek voor piano wordt in twee afleveringen gespeeld door Genevieve Foccroulle. Maar in feite is dat allemaal niet zo overdacht, die zogenaamde lijnen ontdek je zelf vaak pas achteraf."

Eén van de centrale gasten is Anthony Braxton: is er een bepaalde reden waarom je hem juist dit jaar uitnodigt? Kun je misschien kort zijn verdiensten schetsen in de geschiedenis van de improvisatiemuziek?
RL: "Zoals je weet wordt Braxton dit jaar zestig. Op zich is dat niet zo belangrijk, maar het is wel een handige kapstok en ook een manier om te tonen dat deze muziek intussen al een hoop geschiedenis heeft. Wat Braxton daarbij zo bijzonder maakt is dat hij ondanks zijn formidabele oeuvre altijd blijft vooruit kijken en blijft bouwen aan een eigen wereld waarin hij de jazz en de klassieke avant garde, improvisatie en compositie op alle mogelijke manieren met elkaar verbindt. Het verhaal van Braxton is ook leuk voor de criticasters die menen dat 'oude' of bekende muzikanten geen 'nieuwe' muziek kunnen maken en dat improv noodzakelijkerwijze een zaak moet zijn van 'nieuwe' muzikanten. Sorry, maar het gaat niet in de eerste plaats om nieuwe namen, wel om nieuwe muziek en nieuwe combinaties. Goeie improv is altijd nieuw. Excuses voor het misbruik van het begrip 'nieuw' in dit geval, maar je weet wat ik bedoel."

Kun je wat meer uitleg geven over het minder bekende Taylor Ho Bynum On The Move?
"Ik was het afgelopen jaar erg onder de indruk van het werk van Ho Bynum bij Braxton, volgens mij is hij een heel groot trompettist in wording. Aangezien hij toch al op het festival is voor de wereldpremière van het Braxton Ensemble, heb ik de kans gegrepen om hem ook iets van zichzelf te laten doen. Hij zal zaterdag en zondag overdag mobiele tussenkomsten doen, improvisaties met een of twee gasten naar zijn keuze. Dat kan om het even wanneer en waar in DeSingel zijn, binnen of buiten. On the move, dus."

En wie zijn Veldwerk juist?
"Veldwerk is drummer Eric Thielemans, DJ Wimbo en gitarist Jean-Yves Evrard. Het is een work in progress dat zich sinds ongeveer een jaar in kleine café's afspeelt, een samengaan van improv en electronics. Er komen ook visuals bij kijken, maar het is nog afwachten of dat in de bar van DeSingel praktisch haalbaar is. Hoe dan ook, het is een ideale combinatie om na het grote avondconcert de artiestenbar van DeSingel tot leven te brengen. Veldwerk is heel open ook, er is ruimte voor gasten."

Free Music XXXII vindt plaats in DeSingel, Antwerpen op 19, 20 en 21 augustus.

beeld Fred Van Hove: Dagmar Gebers

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/various-artists-2448/een-andere-locatie-en-een-andere-organisatie-maar-nog-steeds-free-music-xxxii/10295/
Meer Various Artists op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/various-artists-2448