• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Top Notch: tien jaar Nederlandse kwaliteitshiphop

Het begon met één enkele single: ‘Spraakwater’ van Extince. Tien jaar later is Top Notch het belangrijkste Nederlandse hiphoplabel. Het is verantwoordelijk voor de eerste Nederlandse nummer-éénnotering en de eerste gouden plaat voor hiphop. Met het aanstaande album van De Jeugd van Tegenwoordig staat het label bovendien aan de vooravond van een nieuwe revolutie. Redenen te over voor een gesprek met de man achter Top Notch: Kees de Koning.

Tekst: Atze de Vrieze

Publicatiedatum: 05 mei 1999

Het kantoor van Top Notch – onder de rook van het Amsterdamse Amstel Hotel – oogt als een ode aan de afgelopen tien jaar. Aan de muur hangen afbeeldingen van onder meer Kubus, Extince en De Jeugd van Tegenwoordig, op een rek tegen de muur staan de platen die de afgelopen tien jaar op het label uitkwamen. Het is een indrukwekkende catalogus: Raymzters revolutionaire single ‘Kut Marokkanen??!’, debuutalbum Documents van Postmen, de Antilliaanse bubbling-groep K-Liber, grensverleggende albums van Kubus, Duvelduvel en Opgezwolle. We mogen gerust zeggen dat de ontwikkeling van de Nederlandse hiphop de laatste tien jaar voor een groot deel hand in hand is gegaan met die van Top Notch.

Niemand wilde in 1995 ‘Spraakwater’ van Extince uitbrengen, en dus deed Kees de Koning het maar. Het was niet zijn ambitie om jaren later nog steeds platen uit te brengen: “Nee, ik keek niet verder dan het moment. Later natuurlijk wel, maar op dat moment niet. Maar er was gewoon niet echt iets vergelijkbaars. Je had DJAX, maar dat bracht niet veel dingen uit die speelden in de scene waarin ik me begaf. Zij hebben natuurlijk ook heel erg hun eigen ding gedaan, maar ik moet eerlijk zeggen dat hun platen niet tot mijn favorieten behoren. Ik vond Amerikaanse labels tof, al heb ik niet echt het idee dat ik me daardoor heel erg heb laten inspireren.”

Is met Extince (foto) een cruciale stap gezet, waarna Nederlandse rappers hun eigen vorm begonnen te vinden? “Voor veel andere mensen gebeurde dat waarschijnlijk al met Def P. en Osdorp Posse. Voor de meeste mensen in mijn omgeving was dat heel erg geval bij Extince.Toen ik net met hiphop begon draaide het vooral om ‘die heeft de tofste kleren’ en ‘heb je de demo van die en die al gehoord’. Totdat Extince die plaat ging maken. Ik denk dat ik toen mijn rol gevonden heb.”

Het label heeft in de loop der jaren van alles en nog wat uitgebracht. Door critici omarmde artiesten als Duvelduvel en Opgezwolle, maar ook de melige lolbroek Def Rhymz. Met diens single ‘Doekoe’ scoorde Top Notch in 1999 de eerste Nederlandse nummer-éénnotering voor hiphop. De Koning bracht ook zijn eerste album uit: “Toen ik in 1987, ‘88 ontdekte dat er in Nederland hiphop gemaakt werd, was Def Rhymz een van de artiesten waarvan ik een heel grote fan was. Hij was de eerste die ik in het Nederlands hoorde rappen. Hij was heel geestig, en hij was dezelfde persoon die hij nog steeds is. De stijl van zijn eerste album De Goeiste ligt heel dicht bij wat hij toen deed. Op het moment dat hij meer een soort après-skirapper werd en overal zijn billen ging laten zien vond ik het minder interessant. Maar goed, dat is voor hem een heel natuurlijk ding en daar voelde hij zich prettig bij. Onze breuk is eigenlijk gekomen bij het nummer ‘Schudden’. Dat vond ik helemaal niks. Hij zei: “Het wordt een hit”. Het werd ook een hit, maar ik vond het nog steeds niks.”

In tien jaar Top Notch is wel het nodige veranderd in het hiphoplandschap. Bij de release van ‘Spraakwater’ had Kees de Koning het rijk voor zich alleen, inmiddels is hiphop de dominante jeugdcultuur van Nederland geworden. Er zijn meer goede artiesten en het gaat om meer geld. “Tien jaar geleden was je een soort outcast, wat ook zo zijn charmes had. Een soort intimiteit en duidelijke afgebakende grenzen. Nu is er een ontzettende drive bij iedereen – bij mij ook – om de boot maar niet te missen en om maar scherp te blijven. Alles gaat op een hoger niveau.” Het is er niet alleen maar gemakkelijker op geworden: “Er zijn veel meer commerciële partijen die zich ermee gaan bemoeien en die de gouden regels, waarnaar jij altijd geleefd hebt, aan hun laars lappen. Maar dat is ook logisch, want daar zijn het bedrijven voor.”

Hiphop mag dan de grootste jongerencultuur van het moment zijn, op de media is nog altijd genoeg aan te merken. Een paar jaar geleden beklaagde De Koning zich over de afwachtende houding van media. Is die beter geworden? “Ik vind die nog steeds schandalig. De indruk is nu dat het heel groot is. Maar als BNN de MOBO-awards organiseert, en Opgezwolle is niet genomineerd als de beste live act in Nederland, dan ben je niet wakker. Dat kan niet. Ik vind het een schandaal dat Extince nog nooit een prijs heeft gekregen voor zijn teksten. Volgens mij hebben Ali B. of Lange Frans en Baas B. die wel gekregen. Ik heb alle respect voor Ali B., maar sorry. Het zijn hartstikke getalenteerde jongens en veel betere entertainers en zakenmensen dan Extince ooit zal zijn, maar nooit betere tekstschrijvers. Uiteindelijk wordt er gekeken naar hits en naar het moment. Mensen hebben een ontzettend kortetermijngeheugen, zijn niet in staat het historisch te zien. Ik zeg dat niet zozeer voor mezelf hoor, maar ik ben fan. Ik ben fan van alle artiesten waarmee ik werk en ik stel mij dienend op aan wat zij doen. Ik word soms een beetje pissig als ik vind dat zij niet de credits krijgen die ze verdienen. Het gemak waarmee mensen er mee omgaan irriteert me wel eens. Maar ja, dat hoort erbij hè.” Alleen in clipzender The Box hebben hiphopliefhebbers het gewenste platform. Daar is vrijwel alleen maar hiphop te zien, vaak van Nederlandse afkomst en regelmatig met zelf geschoten videoclips: “Het is heel laagdrempelig, een plek waar je echt nieuwe dingen kunt ontdekken. Mensen brengen er in plaats van een demo ineens clips naartoe.”

Met de radio staat het al niet veel beter: “Ik kan me de laatste plaat van Top Notch die gedraaid is niet heugen, los van de VPRO. En ‘Watskeburt?!’ natuurlijk wel. Alleen Sander Lantinga wil ook nog wel eens een goede plaat draaien. Is dat een schande? Ik vind dat persoonlijk wel een beetje raar, ja. Van een zender als 538 kan je het misschien niet verwachten, dat is een hitstation. Maar 3fm: “real people, real music”?. Ja, dan vind ik dat je best vooraan mag staan.” De Koning heeft veel ervaring in de radiowereld. Hij begon zijn carrière als muziekjournalist. Bij muziekblad OOR, maar ook als presentator van het legendarische programma Dutch Masters op Radio 3. Radio maakt hij nog steeds, bij VPRO’s 3VOOR12 (afbeelding boven: Kees de Koning met medepresentatoren Mr Wix en Andrew Makkinga): “Ik vind dat zelf een heel gevoelige kwestie. Ik ben radio gaan maken. Ik maak al radio vanaf mijn zestiende. Maar hoe meer platen ik uitbreng, hoe dubieuzer ik het vind om te doen. Ik breng platen uit omdat ik ze goed vind, en ik doe een hiphopprogramma. Maar ik vind het wel irritant om twee weken achter elkaar een nummer van Jawat! (uitgebracht op Top Notch, AdV) te draaien. Ik voel me hoe dan ook schuldig, als ik het draai én als ik het niet draai.”

Hoe voorkom je dat mensen je die verschillende petten kwalijk nemen? “Het valt me eigenlijk vies tegen hoeveel mensen er iets van zeggen. Def P. natuurlijk. Die wel. Maar ja, die zegt zo veel dingen die niet zinvol zijn. Die zegt ook dat Extince een commerciële rapper is. Als iemand van de mensen waarmee ik tien jaar gewerkt heb geen commerciële instelling heeft, is het wel Extince. Maar hij is een van de weinigen. Misschien is het ook wel goed, misschien betekent het wel dat ik de balans goed heb. Ik laat Wix en Andrew vaak de keuzes maken.” Bij zijn hiphopwebsite State Magazine ligt het een stuk eenvoudiger: “Bij 3VOOR12 ben ik samensteller, bij State bemoei ik me gewoon niet met wat er op komt. Er staat ook een kritische recensie op over het album van THC. Ik vind dat echt een van de beste platen van het jaar. Pech voor mij, het is niet de Kees de Koning-site. Ik ben uitgever, ik zorg dat de middelen binnen komen om iedereen te betalen. Job de Wit is verantwoordelijk voor wat er op komt.”

Op dit moment draait de Top Notch-machine op volle toeren voor de aanstaande release van De Jeugd van Tegenwoordig (foto). Halverwege het interview komen de heren binnenvallen voor een overleg. Ze hebben net de hele dag interviews gegeven. 3 Oktober komt Parels voor de Zwijnen uit, en de verwachtingen zijn na superhit ‘Watskeburt?!’ uiteraard hooggespannen: “Het was niet mijn inzet om daar een soort zomerhit van te maken. Ze hebben gewoon een demo gemaakt. Iets van zes, zeven nummers, de basis van een waanzinnig bijzonder album. En dit was het nummer dat we voor de grap gingen draaien. Wix ging het draaien in clubs en kreeg allemaal goede reacties. Toen wilde Chuckie het draaien en toen wilde die het draaien en toen werd het een hit. Ja, is een echt goede plaat geworden. Ik hoop dat het de verwachtingen van de mensen waar maakt. Ik ben in elk geval tevreden.”

Zaterdag 8 oktober viert Top Notch zijn tiende verjaardag, samen met zo’n beetje alle artiesten die ooit op het label een plaat uitbrachten. De Koning: “De enigen die er niet staan zijn eigenlijk Postmen, die bezig zijn hun dingen weer een beetje op orde te krijgen. Er komt een nieuwe plaat aan en de samenstelling van de groep is een beetje veranderd. Raymzter en Def Rhymz zijn er ook, ondanks dat we daar niet meer mee werken. Verder is inderdaad ook zo’n beetje iedereen er. Extince sluit af. Het is allemaal zijn schuld, hij mag het licht uitdoen.”

Foto Kees de Koning, Andrew Makkinga, Mr Wix: VPRO 3VOOR12
Foto de Jeugd van Tegenwoordig: Elsa Jo.

Zaterdag 8 oktober 2005: 10 Jaar Top Notch in de Melkweg, Amsterdam. Met: Extince, Opgezwolle, Duvelduvel, De Jeugd van Tegenwoordig, Def Rhymz, Raymzter, The Opposites, Jawat!, Kubus, VSOP, Kiddo Cee, K-Liber, Party Squad, U-niq, Darryl & Dio.

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/top-notch/top-notch-tien-jaar-nederlandse-kwaliteitshiphop/10584/
Meer Top Notch op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/top-notch