http://www.kindamuzik.net
ernaast
Onze laatste liverecensie.
Onze laatste albumrecensie.
Ons laatste interview.
Onze laatste video.
De zeven rockop(er)a's
The Decemberists deden het eerder dit jaar al met The Hazards of Love, en nu doet Green Day het met 21st Century Breakdown voor de tweede plaat op rij: een rockopera maken rond een centraal thema en met terugkerende personages. Reden te meer voor KindaMuzik om de geschiedenis in te duiken, op zoek naar de zeven rockop(er)a's uit de gloriejaren van het conceptalbum, tussen 1969 en 1979.
Tekst: Niels Steeghs
Publicatiedatum: 26 mei 2009
The Who - Tommy
Wanneer het over rockopera's gaat, dan is The Who's Tommy ongetwijfeld het bekendste voorbeeld. Het werk uit 1969 wordt voornamelijk geschreven door songschrijver en gitarist Pete Townshend, op de twee nummers van bassist John Entwistle na. Het hele verhaal draait om het leven van Tommy Walker, de zoon van een Engelse militair in de Tweede Wereldoorlog. Tommy raakt getraumatiseerd wanneer zijn vader terugkomt van de oorlog en de minnaar van zijn moeder vermoordt. Tommy krijgt dat mee via een spiegel. Vanaf dat moment (en na zijn ouders' woorden "You didn't hear it, you didn't see it, you won't say nothing to no one ever in your life…") is Tommy een moeilijk geval, en is hij psychosomatisch doof, blind en stom. Via de nodige ellende en psychiaters komt uiteindelijk de oplossing wanneer zijn moeder de spiegel stukgooit. Tommy groeit vervolgens uit tot een beroemde flipperkoning. Door een fan, Sally, beseft hij uiteindelijk dat hij niet meer de faam wil, maar een gewoon mens wil zijn die warmte kan voelen. In 1975 verfilmt Ken Russell Tommy, inclusief rollen voor de bandleden van The Who. Uiteindelijk schrijft Townshend met Quadrophenia (1973) nog een tweede rockopera.
The Kinks - Arthur (Or the Decline and Fall of the British Empire)
Kort na de release van Tommy komen ook The Kinks met een conceptalbum. Deze plaat volgt op de commerciële flop van voorganger The Kinks Are the Village Green Preservation Society, over het kleinburgerlijke Engeland. Liedjesschrijver Ray Davies schrijft Arthur als soundtrack voor een tv-theaterspel, waarvoor de verhaallijn reeds klaar ligt, maar dat uiteindelijk nooit daadwerkelijk gerealiseerd wordt. De geschiedenis draait om Davies' schoonbroer Arthur, die van Engeland naar Australië verhuist met Rose, de oudere zus van Ray (en Dave). Hij is tapijtlegger in de armoede van na de Tweede Wereldoorlog, die terugkijkt naar wat Engeland voorheen was, en vooruitkijkt naar de droom en de belofte van Australië voor zijn zoon. Maar het is ook vooral een beschouwing op de hoogtijdagen en het daaropvolgende verval van het Britse wereldrijk. De plaat bevat een heleboel satire, waarin de band beziet hoe Groot-Brittannië er in slaagt de schijn vooral hoog te houden als het gaat om de status op het wereldtoneel. Arthur (Or the Decline and Fall of the British Empire) wordt geen doorslaand succes, maar betekent wel een omslag voor The Kinks, die hiermee terugkeren naar het toeren in Amerika. Een jaar later scoort de band met 'Lola' een gigantische hit.
Andrew Lloyd Webber - Jesus Christ Superstar
Het succes van met name Townshends Tommy valt ook andere mensen op. Zo inspireert het ook componist Andrew Lloyd Webber en liedjesschrijver Tim Rice om een rockopera te maken. De keuze valt op wellicht wel het meest besproken verhaal van allemaal: dat van Jezus Christus en diens immense, bijna popsterachtige populariteit. Deze rockopera vol anachronismen centreert zich vooral rond de twisten tussen Judas en Jezus in de laatste week van het leven van de zoon van God (al heeft Judas daar ook zo zijn twijfels bij). En dan vooral de wijze waarop Judas zijn vraagtekens heeft bij het uit de hand lopen van de beweging, ondanks zijn geloof in de nobele doelen ervan. Doordat de hogepriesters bang zijn voor het verliezen van hun macht, vinden Judas en zij elkaar snel. In religieuze kringen reageert men al snel fel op de sympathie die Judas toebedeeld wordt en de manier waarop Jezus als een relatief normale sterveling wordt geportretteerd. De liederen die Jezus begeleiden naar zijn uiteindelijke kruisiging zijn klassiekers geworden, en de musical - die aanvankelijk in 1970 enkel als album uitkwam - is in talloze landen opgevoerd.
David Bowie - The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars
Op zijn geheel eigen wijze weet David Bowie de gangbare norm constant te ontwijken. Alsmaar een stapje voor op de tijdgeest. Kleurrijk en androgyn. Zijn glamrock ontwikkelt zich tot een manier om te ontsnappen aan het dagelijks bestaan. In dat kader valt ook Bowie's transformatie tot Ziggy Stardust te zien, een alien met menselijke trekjes die liefde en vrede predikt. Deze rockopera verschijnt in 1972 en is een groot succes. Ziggy vreest voor het einde van de wereld binnen vijf jaar in 'Five Years', vanwege het opraken van natuurlijke bronnen. Hij hoopt echter in 'Starman' toch een hoopvolle en positieve boodschap te brengen voor die vijf jaren. Naast die boodschap is Ziggy Stardust ook een grootgebruiker van drugs en heeft hij veel wisselende seksuele contacten. De uiteindelijke sluiter van de plaat is 'Rock 'n' Roll Suicide', waarin de uiteindelijke neergang van Ziggy als een oude man geportretteerd wordt. Bowie beëindigt het leven van zijn alter ego overigens zelf, zonder medeweten van zijn muzikanten live op een podium in Londen, een jaar na de release van The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars.
Lou Reed - Berlin
Al even zwartgallig over het leven en de wereld om hem heen is Lou Reeds Berlin. Voor fans was dit een tegenvaller, na de voorgaande release van het glamrockalbum Transformer. Berlin verhaalt over het tragische leven van een zwaar aan drugs verslaafd stel, Jim en Caroline, in de Duitse metropool, vol met huiselijk geweld en vervagende seksuele normen. Bovendien worden op enig moment in 'The Kids' Caroline's kinderen uit huis gehaald, compleet met schreeuwende kinderstemmen. Beklemming, duisternis en depressie zijn dan ook de overheersende sentimenten. Dat effect probeert Reed nog eens verder te versterken door het gebruik van zware arrangementen en door de wol geverfde sessiemuzikanten. De recensies rondom de release van de plaat in 1973 zijn nogal aan de lauwe kant, en het conceptalbum van de voormalig Velvet Undergroundzanger wordt ook commercieel geen succes. Derhalve laat hij het plan voor een toneelversie van de rockopera op dat moment varen. In 2007 realiseert Reed zijn voornemen alsnog, en brengt Berlin op de planken met een gigantische band om zich heen. In 2008 verschijnt de door Julian Schnabel gefilmde filmversie in de winkel.
Genesis - The Lamb Lies Down on Broadway
De vroege jaren zeventig zijn echt de gloriejaren van de rockopera. In 1974, vijf jaar na The Who's Tommy, komt ook Genesis met een eigen uitvoering van de conceptplaat. The Lamb Lies Down on Broadway is grotendeels het geesteskind van Peter Gabriel en vormt - mede door spanningen binnen de band - tegelijkertijd de laatste Genesisplaat waaraan deze zijn medewerking verleent. De plaat is voornamelijk gebaseerd op de dromen van Gabriel. Het album draait om het New Yorkse leven van het half-Puerto Ricaanse boefje Rael.
Om zijn broer John te redden moet hij allerlei vreemde schepsels en groezelige gevaren trotseren in een surrealistische nachtmerrieachtige omgeving. Volgens Phil Collins heeft het ook te maken met een gespleten persoonlijkheid; in feite is de zoektocht naar de broer een zoektocht naar zichzelf. Op satirische wijze zitten in de afzonderlijke nummers verwijzingen naar seksualiteit, de consumptiemaatschappij, Freudiaanse figuren en mythologie. Vanwege complicaties in de zwangerschap van Gabriels toenmalige vrouw laat hij veel van het schrijven van de muziek over aan de overige bandleden. De door allerlei kostuums, maskers en visuele middelen vergezelde tour wordt door de overige bandleden niet zelden ervaren als een onemanshow van Gabriel.
Pink Floyd - The Wall
Net als bij Genesis, leidt ook bij Pink Floyd de dominantie van één persoon tot oplopende spanningen. De muur is een term die symbool staat voor isolatie, gebaseerd op het leven van Roger Waters, en gepersonifieerd in het karakter Pink. Pink heeft een heftig leven nadat zijn vader sterft in de oorlog, hij misbruikt wordt door zijn leraren en opgevoed wordt door een veel te beschermende moeder. En alsof dat niet genoeg misère is, wordt hij later, als hij een rockster geworden is, ook nog verlaten door zijn vrouw. Na al die trauma's verschuilt Pink zich steeds meer achter een muur. In hallucinaties gaat hij geloven dat hij een neonazistische dictator is, en zijn optredens manifestaties daarvan zijn. Zijn gemoed rebelleert echter, en hij is van zins zichzelf te bevrijden vanachter deze muur. De uit 1979 stammende plaat eindigt met de woorden "Isn't this where…", waar het album begint met "we came in?" en een continuering van de slottonen. Kortom, is het bouwen van die muur een cyclus? Hoe het ook zij, The Wall is een immens succes, dat in 1982 leidt tot een filmversie. Acht jaar later levert het Roger Waters - inmiddels solo - opnieuw faam op, na de neergang van de muur die oost en west uit elkaar hield.
http://www.kindamuzik.net/achtergrond/rockopera-s/de-7even-rockop-er-a-s/18668/
Meer Rockopera\'s op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/rockopera-s
Deel dit artikel: