• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

2014: het jaar dat Mark Kozelek van Sun Kil Moon (door)brak

Na jaren als cultfiguur te hebben doorgebracht, waarbij hij speelde in achterafzaaltjes, lijkt Mark Kozelek van Sun Kil Moon langzaam maar zeker de weg naar het grote publiek te vinden. Je kunt wel vragen stellen over de timing waarmee en de manier waarop hij nu ineens in de schijnwerpers komt. De muziek van de voormalige voorman van slowcorepioniers Red House Painters lijkt nochtans weinig te lijden onder de commerciële doorbraak.

Tekst: Maurice Dielemans

Publicatiedatum: 03 oktober 2014

Mark Kozelek staat al jaren bekend als een nukkige man, vooral op het podium. Na het ontbinden van zijn eerste band, Red House Painters (foto onder), reist de in San Francisco residerende artiest van hot naar her, zoals is te zien in de onthullende documentaire On Tour: A Documentary. Eerst leek hij zijn vizier nog te richten op flitsende en klikkende fotografen in de zaal, die hem uit zijn concentratie halen. Niet zelden laat hij de keuze tussen een paar uur je adem inhouden of de zaal verlaten. Als tijdens zijn performance op het festival Urban Explorers in Dordrecht iemand een jas draagt die een beetje kraakt, ontstaat er gelijk een hele discussie. Je begrijpt het ook ergens wel, want met die intense en verstilde muziek zit werkelijk niemand te wachten op praters of andere stoorzenders tijdens een concert. Er is weinig voor nodig om hem het bloed onder de nagels vandaan te halen. Tot voor kort werd er op de achterste rijen nog stilletjes om die opmerkingen gelachen. Tegenwoordig lijkt het menens.

Nu het album Benji een doorslaand succes is en hij met een voltallige band, in de terugkerende gedaante van Sun Kil Moon, ook allerlei grote festivals aandoet, lijkt de media wel pap te lusten van zijn oneliners. Kwajongen Kozelek ziet de lol er wel van in. Hij lijkt aan alles en iedereen lak te hebben. Stilstaan bij wat de eventuele gevolgen kunnen zijn van het uitspreken van ondoordachte gedachten doet hij dus vrijwel nooit. Op een gegeven moment roept hij op een festival in het zuiden van de VS: "All you fuckin' hillbillies shut the fuck up". Nog geen twee dagen na dit incident is op zijn site een T-shirt met de uitlatingen van die bewuste dag te bestellen. Later staat hij op een ander festival ongelukkig geprogrammeerd, zodat het geluid van een ander bandje door zijn set heen is te horen. Dat hij vervolgens het volgende nummer als "The War on Drugs can suck my fuckin' dick" aankondigt, valt bij die muzikanten niet in goede aarde en resulteert in een relletje op Twitter. Later zegt Kozelek er iets over op de website van Sun Kil Moon. Als muziekwebsites als Pitchfork dit aanvankelijk als excuses interpreteren, schiet hem dat in het verkeerde keelgat. Hij strooit zout in de wonden door te zeggen dat poprockband The War on Drugs als een kruising tussen Don Henley, Dire Straits en Bruce Springsteen in zijn spierballentijd klinkt. Geen kritiek, aldus Kozelek die niet aan sociale media doet, slechts constatering. Nee, uiterst serieus is hij daarover. Hij heeft zijn frustratie zelfs verwerkt in een nieuwe single.

Maar dat het allemaal geen geintje of een dwaaltocht naar sensatie is, wordt op pijnlijke wijze duidelijk op 10 april 2014, als de singer-songwriter alleen in de Rockefeller Music Hall in Oslo staat. Vanuit de zaal klaagt iemand opeens over het geluid. Kozelek geeft de ongelukkige toeschouwer er flink van langs. Een groot deel van het publiek lijkt het commentaar niet langer te pikken en verlaat de zaal. Een Noor laat hem nog weten: "You're an old and pathetic asshole." Een enkeling dient zelfs een klacht in en vraagt geld terug bij de kassa. Dat Kozelek desondanks een geweldige show geeft, is niet zo heel verwonderlijk. Zijn songs worden immers niet in de laatste plaats gedragen door de emotie van het moment. Die avond is de spanning voelbaar. Zijn de opmerkingen misschien bedoeld als compensatie voor de overdosis gevoeligheid in de muziek, zoals Townes Van Zandt ooit moppen vertelde tussen zijn zwaarmoedige songs? Wie het weet, mag het zeggen. Je zou ook kunnen denken dat hij in zijn eenzaamheid snakt naar aandacht.

Een paar maanden eerder, toen de Amerikaanse singer-songwriter nog in Londen optrad, stapelden allerlei emoties zich op. Dodelijk vermoeid van het vele reizen, hoorde hij vlak voor het optreden dat Lou Reed, ook voor Kozelek een belangrijke inspiratiebron, zojuist was overleden. Daarbij werd hij geconfronteerd met de eerder overleden Tim Mooney. Niet alleen speelde Mooney in Sun Kil Moon, maar stond hij als muzikant van American Music Club ook aan de wieg van Kozeleks carrière. Niemand hield het droog die dag. Op het podium zat een muzikant overduidelijk in de put, met alleen een akoestische gitaar als uitlaatklep. Van dit optreden verschijnt binnenkort de concertregistratie The Kids – Live in London, met Live at Biko en Live at Victoria Teatern and Stenhammarsalen de derde live-cd in maar liefst in één jaar tijd.

Dan over de doorbraak-cd Benji: niet eerder was Kozelek zo openhartig over familieleden, het tourleven en zijn jeugd in een slaperig stadje in de Amerikaanse staat Ohio. "I got a recording contract in 1992 and from there, my name, my band and my audience grew", zo zingt hij over de weg naar succes in het bloedstollend mooie ' I Watched the Film the Song Remains the Same'. Na Ghosts of the Great Highway uit 2003 is het zijn meest succesvolle plaat tot dusver. Op de site van zijn label Caldo Verde, nota bene vernoemd naar zijn lievelingssoep uit Portugal, puilt de concertagenda inmiddels uit van tientallen optreden in binnen- en buitenland. Behalve in bekende zalen als Paradiso speelt hij ook nog in opmerkelijke steden als Tel Aviv. Dit alles bij elkaar vormt een opvallend contrast met iemand die bij zowat iedere show vertelt dat hij moe is van het reizen en het optreden voor een habbekrats.

De vraag is nu wat Kozelek uiteindelijk gaat opbreken: het eindeloze reizen en optreden, de manier zoals hij nu in de media wordt weggezet of hoe hij omgaat met zijn publiek. Het zal hem weinig uitmaken. Zoals alle grote muzikanten vaart hij vooralsnog zijn eigen koers. Waarom zou hij zich ook iets van iemand aantrekken? Aan het einde van jaar is er wellicht genoeg inspiratie voor een nieuw album, als hij tenminste niet doodmoe op de bank ploft. Duidelijk is wel dat men te maken heeft met een rusteloze ziel, iemand die aandacht en affectie zoekt. Het is niet te hopen dat de muziekpers zich straks tegen hem gaat keren door een paar kwajongensstreken op de bühne.

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/mark-kozelek/2014-het-jaar-dat-mark-kozelek-van-sun-kil-moon-door-brak/25339/
Meer Mark Kozelek op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/mark-kozelek