• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Grunge: de 7even overlevers

Dertigers met jeugdsentiment zingen tijdens rockdisco’s nog steeds mee met ‘Alive’, pubers lopen rond in vale Kurt Cobain-shirts en in muziekbladen worden de hoogtijdagen van Seattle nog geregeld opgehemeld. Enkele hoofdrolspelers van het genre zijn echter niet blijven hangen en zijn still going strong. Zoals Pearl Jam, die deze maand een nieuw album uitbrengt. Naar aanleiding van deze gebeurtenis: de 7even overlevers van grunge.

Tekst: Tijs Heesterbeek, Rob van Leeuwen en Sander Tonino

Publicatiedatum: 15 mei 2006

Mudhoney
Al bij de oprichting kan Mudhoney gezien worden als een über-grungeband. Zanger Mark Arm heeft eerst furore gemaakt in Green River, samen met latere Pearl Jam leden Jeff Ament en Stone Gossard. Van die underground-status komt de band ook niet meer af, want meer dan een aantal goede platen en grote voorprogramma's van hun ‘kinderen’ als belangrijke wapenfeiten komen ze niet. Toch wordt de sleazy garage met pakkende popmelodieën (hun eerste ep heette Superfuzz Bigmuff, genoemd naar de twee favoriete gitaarpedalen van de band) en de heerlijk snerpende stem van zanger Arm door iedereen in de scène gezien als voorloper van de grunge. Dit jaar komt de nieuwe cd Under a Billion Suns uit. Zoals vanouds weer bij Sub Pop na een uitstapje bij major Warner. De cd herbergt ook nu precies dezelfde ingrediënten, verrijkt met blazers die we kennen van Motorpsycho tijdens Let Them Eat Cake. Ook het kraaien van Arm klinkt weer heerlijk vertrouwd.

Mark Lanegan
Mark Lanegan begon zijn carrière als grungecrooner bij de letterlijk zwaarlijvige band The Screaming Trees. Met zijn donkere stem was Lanegan één van de steunpilaren van de zwaar op 60's psychedelica en rauwe rock van The Stooges leunende band. Na 1996 horen we vrij weinig meer van de band en concentreert Lanegan zich meer op zijn solocarrière. Een carrière die in 1990 een valse start krijgt als ene Kurt Cobain en Krist Novocelic afzeggen voor de opnames van The Winding Sheet. Uiteindelijk komt de cd tot stand met behulp van Dinosaur Jr. bassist Mike Johnson en Jack Endino. Lanegan toont bij deze solo-opnames een voorliefde voor oude blues en traditionals. Een voorliefde die hij doorzet bij het wonderschone Whiskey For The Holy Ghost.

In 1998 komt nog wel Scaps at Midnight uit (met de single 'Stay'), maar Lanegan blijkt vaker in het nieuws te komen door zijn drugsprobleem, dan zijn muzikale werk. Totdat hij door Josh Homme wordt opgenomen in zijn Queens of the Stone Agecircus. Homme moet namelijk nog een rekening vereffenen met Lanegan, toen hij Homme opnam in The Screaming Trees na het uiteenvallen van Kyuss. Wat volgt zijn een aantal prachtige nummers, maar ook weer evenzoveel roddels. Uiteindelijk stapt Lanegan uit de band en richt zijn eigen band op. In 2004 brengt hij Bubblegum uit waarin hij onder andere in duet gaat met PJ Harvey. Zijn laatste wapenfeit is Ballad of the Broken Seas, een album vol duetten met Belle and Sebastien-protégé Isobel Campbell.

Scott Weiland
Zoals veel andere bands probeert ook zanger Scott Weiland, met het in ’92 opgerichte Stone Temple Pilots, mee te liften op het succes van Nirvana en Pearl Jam. Met medewerking van grunge-goeroe Brendan O’Brien (die ook Pearl Jams Ten produceerde) wordt debuutalbum Core (1992) uitgebracht, met de succesvolle single ‘Plush’. Mede dankzij het stemgeluid van Weiland, vrijwel identiek aan dat van Eddie Vedder, ontvangt de vierkoppige band al snel het predikaat ripp-off. Ondanks dit stempel bereikt Stone Temple Pilots met vervolgalbum Purple (1994) de no. 1 positie in de Verenigde Staten. Een glansrijke rockcarrière ligt in het verschiet. Zoals het echter vele frontmannen in rockbands vergaat, raakt ook Weiland verslaafd. Diverse tournees worden geannuleerd, terwijl Weiland met vallen en opstaan tracht zijn verslaving onder controle te krijgen. Na het weinig betekenisvolle Tiny Music... Songs from the Vatican Giftshop (1996) probeert Weiland het eenmaal solo met 12 Bar Blues (1998). Stone Temple Pilots brengt erna nog drie albums uit, waaronder de compilatie met de toepasselijke titel Thank you (2003).

Ondanks dat Stone Temple Pilots nooit officieel is gestopt, besluit Weiland in 2003 te solliciteren bij Velvet Revolver, het nieuwe project van Guns ‘N Roses coryfeeën Duff McKagan, Slash en Matt Sorum. Daar ontpopt hij zich opnieuw als de ultieme frontman, alleen gedraagt Weiland zich nog een tikkeltje excentrieker en arroganter dan voorheen.

Dave Grohl
Zanger/drummer/gitarist Dave Grohl is met afstand de meest veelzijdige overlever van dit gezelschap. Na de tragische dood van frontman Kurt Cobain, blijkt het drumbeest van Nirvana nog meer in petto te hebben dan enkel een drumstel aan gort rammen. Grohl blijkt namelijk een talentvol songschrijver. Zijn luchtige rocksongs worden zo goed ontvangen dat hij besluit ze op te nemen. Daarmee is Foo Fighters geboren. Zijn titelloze debuut (1995) krijgt goede kritieken, gevolgd door The Color and the Shape (1997) en het minder goed ontvangen There is Nothing Left to Lose (1999). Sterke albums als One by One (2002) en dubbelaar In your Honour (2005) zorgen er echter voor dat Foo Fighters uitgroeid tot een rockact van wereldformaat.

Grohls muzikale bezigheden beperken zich echter niet tot Foo Fighters. Hij verleent met succes zijn medewerking aan het tot stand komen van Songs for the Deaf (2002) van Queens Of The Stone Age, door volledig de plaat in te drummen. Dat kunstje herhaalt hij op het titelloze album van Killing Joke (2003). In 2004 gaat een jongensdroom van Dave Grohl in vervulling met de opnames van het door hemzelf bedachte metalproject Probot. Grootheden als Lemmy (Motörhead), Lee Dorrian (Cathedral) en Max Cavalera (Soulfly) verlenen maar al te graag hun medewerking, terwijl Grohl zelf plaats neemt achter de drumkit.

Chris Cornell
De meest indrukwekkende schreeuw uit het grungetijdperk komt op naam van Chris Cornell. Vanaf eind jaren tachtig liet hij deze horen in Soundgarden, een band die naast de zware gitaarriffs van Kim Thayil vooral leunt op de ijzingwekkende stem van Cornell. Het eerste succes komt voor Cornell met een andere band, genaamd Temple of the Dog. Dit gelegenheidsproject wordt opgericht door Jeff Ament en Stone Gossard, die na Green River de band Mother Love Bone zijn gestart. De zanger van Mother Love Bone, Andrew Wood, sterft in 1990 echter aan een overdosis heroïne en Temple of the Dog wordt opgericht als eerbetoon aan de te vroeg gestorven zanger. Cornell neemt een groot deel van de zanglijnen voor zijn rekening en krijgt op het nummer ‘Hunger Strike’ hulp van de dan nog onbekende Eddie Vedder. Na de doorbraak van Pearl Jam wordt het nummer en het bijbehorende album een hit.

Cornell herhaalt dit kunstje later met Soundgarden. Na enkele goed ontvangen albums komt de doorbraak met Superunknown(1994) en het zwaarmoedige nummer ‘Black Hole Sun’, dat met zijn bizarre videoclip voor lange tijd de clipkanalen domineert. Het succes wordt niet meer geëvenaard en na nog een album gooit de band in 1997 de handdoek in de ring. Voor Cornell betekent dit niet het einde van zijn muzikale carrière. Na het soloalbum Euphoria Morning (1999) formeert hij samen met drie oud-Rage Against the Machineleden de rockband Audioslave. Daar laat hij sindsdien nog steeds horen dat hij één van de meest indrukwekkende stemmen uit de rockgeschiedenis bezit.

Alice in Chains
De pijn is hoorbaar als je naar Dirt van Alice in Chains luistert. De pijn van het leven met drugs zijn terug te lezen in de teksten, die grotendeels gaan over de heroïneverslaving van zanger Layne Staley. Dirt is het hoogtepunt in de carrière van Alice in Chains, misschien wel de meest confronterende band uit het grungetijdperk. Staley en gitarist Cantrell deelden vaak de zanglijnen, die perfect tot hun recht kwamen over de loodzware, sombere gitaarriffs. Alice in Chains begon in 1987 en bestaat rond die tijd naast Staley en Cantrell uit bassist Mike Starr en drummer Sean Kinney. Door de hype rond Nirvana en Seattle wordt de band begin jaren negentig opgepikt door het grote publiek en Dirt wordt mede door de single ‘Would?’ een groot succes.

Starr wordt dan vervangen door Mike Inez en vanaf dat moment gaat het vooral voor Layne Staley bergafwaarts. De albums en ep’s die de band uitbrengt zijn nog steeds succesvol, maar de geruchten over de drugsverslaving van Staley blijven toenemen en in 2002 komt het slechte nieuws waar iedereen eigenlijk al jaren op wacht: Staley is overleden aan een overdosis cocaïne en heroïne. Voor de rest van de band gaat het leven door, zo gaat Cantrell verder met zijn solocarrière. Toch begint het de laatste tijd weer te kriebelen bij de oud-bandleden en wat niemand verwacht gebeurt toch: deze zomer komt Alice in Chains met een nieuwe zanger naar Graspop (Belgie) en Fields of Rock (Nijmegen).

Pearl Jam
Naast Nirvana mag Pearl Jam tot een van de belangrijkste pioniers van de grunge gerekend worden. Uit de assen van Mother Love Bone ontstaat op initiatief van Jeff Ament en Stone Gossard Mookie Blaylock. Met de komst van Eddie Vedder verandert de band niet lang erna de naam in Pearl Jam. Begin jaren negentig verovert het vijftal de wereld met het indrukwekkende eerste hoofdstuk Ten, met wereldhit ‘Alive’. De midtempo rocksongs met melodieuze inslag en diepgang weet een groot publiek te bereiken. De band heeft dit mede te danken aan het unieke timbre van zanger Eddie Vedder.

De moeilijke tweede heet Vs. (1993). In de schaduw van zijn voorganger doet Vs. het allerminst slecht, met het nog altijd veel gedraaide ‘Rearviewmirror’. Enkele maanden na de dood van Kurt Cobain wordt Vitalogy (1994) uitgebracht, die in tegenstelling tot voorgaande platen een directer en experimenteler geluid laat horen. Het weinigzeggende No Code (1996), inmiddels met Jack Irons op drums, wordt opgevolgd door het fragmentarische Yield (1998). De band lijkt het Tensyndroom niet van zich af te kunnen werpen, vooral omdat men er niet meer in slaagt een volledig album te boeien. Ex-Soundgarden drummer Matt Cameron heeft zijn collega Irons inmiddels vervangen. Binaural (2002) wordt ook niet binnengehaald als de tweede Ten, ondanks de aanwezigheid van briljantjes als ‘Light Years’ en ‘Nothing as it seems’. Dan slaat het noodlot toe. Tijdens een optreden op festival Roskilde in 2000 worden voor de ogen van de band vele fans onder de voet gelopen en vinden negen mensen de dood. Geruchten spreken al gauw over een breuk, maar de band weigert de handdoek in de ring te gooien. Mede geïnspireerd door deze gebeurtenis en 9/11 wordt Riot Act (2002) gelanceerd.

Inmiddels is Pearl Jam zo’n beetje de enige band in dit rijtje die in zijn geheel de grungeperiode overleefd heeft. Het deze maand uitgebrachte titelloze album is voorlopig hun laatste wapenfeit, of het moet zijn dat het aankomende concert eind augustus in het Gelredome op schijf wordt vastgelegd.

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/grunge/grunge-de-7even-overlevers/12848/
Meer Grunge op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/grunge