• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Zelfdestructie: Helemaal het einde

Artiesten met een drang naar zelfdestructie zijn van alle tijden. Drugs en alcoholgebruik kleven nu eenmaal rond de hobbelige wegen naar succes. De één gaat er aan onderdoor, de ander vaart juist wel bij het onstuimige imago dat deze levensstijl met zich meebrengt. Naar het lot van Pete Doherty en Amy Winehouse kunnen we voorlopig alleen maar gissen. De verhalen van hun voorgangers bieden alvast perspectief.

Tekst: Jeroen Houben

Publicatiedatum: 02 februari 2009

Succesvolle rehabilitaties zijn op slechts een hand te tellen. Het gros van verslaafde muzikanten sterft een vroege dood (27 jaar jong, als het even kan) of weigert simpelweg te overlijden noch af te stappen van het destructieve rock-'n-rollrecept. Wie had eind jaren zestig gedacht dat Lou Reed 40 jaar later nog in billijke conditie op het podium zou staan? Hijzelf waarschijnlijk niet. "Heroin, be the death of me", vermaarde woorden die hij in 1965 schrijft, schetsen een scenario dat indertijd buitengewoon voor de hand ligt. Een vroege dood is Reed echter niet beschoren. Clean wordt hij evenmin en zijn status als de ultieme rock-'n-rolljunkie is inmiddels onuitwisbaar.

Van kunstenaar tot kasplant
Ongelukkiger is het verhaal van Syd Barrett, oprichter en aanvankelijk songwriter van Pink Floyd. Ten tijde van Floyds debuutalbum Piper at the Gates of Dawn zijn de gevolgen van Barretts LSD-gebruik al evident. Zijn participatie in liveoptredens ebt weg, tot het punt waar hij complete shows verstard voor zich uit blijft kijken zonder zijn gitaar te beroeren. Zijn vertrek laat niet lang op zich wachten. Wat volgt zijn twee psychedelische soloalbums, The Madcap Laughs en Barrett, waarna de songwriter zich voorgoed terugtrekt uit de muziekindustrie. De jaren erna transformeert de ooit zo charismatische frontman in een soort kasplant en kiest voor een kluizenaarsbestaan. In 2006 overlijdt Barrett op 60-jarige leeftijd in anonimiteit.

In de hogere regionen bevindt zich ook Sid Vicious, de bassist van The Sex Pistols die in 1977 bij de band wordt gehaald ter bevordering van een provocatief imago. Sid vestigt steevast de aandacht op zich met idiote stunts waaronder het messenkerven in zijn borstkast, seks op het podium en knokken met argeloze passanten. De status die hem dit - ondanks elk gebrek aan muzikaal talent - oplevert, lijkt de voornaamste reden voor zijn apocalyptische verschijning en levenswijze. Niets lijkt Vicious te interesseren buiten de reacties op zijn buitensporige gedrag. Wanneer hij op een ochtend ontwaakt in het besef zijn vriendin te hebben doodgestoken tijdens een uit de hand gelopen trip verdwijnt voor het eerst de kwajongensgrijns van zijn gezicht. Vier maanden later sterft de dan 21-jarige Sid aan een overdosis heroïne.

Een uitzondering op de regel
Het kan ook anders lopen. The Red Hot Chili Peppers worden begin jaren negentig populair als boegbeeld van het seks-, drugs- en rock-'n-rollregime, maar breken pas écht door na een definitieve breuk met narcotica. De fatale overdosis heroïne van Peppersgitarist Hillel Slovak in 1988 maakt nogal wat indruk op de heren. Diens opvolger John Frusciante raakt eveneens ernstig verslaafd en stapt in 1992 op. De daarop volgende jaren leeft hij als junk in Californië. Het creatieve resultaat daarvan zijn de werken Niandra LaDes and Usually Just a T-Shirt en Smile from the Streets You Hold, die hij opnam om zijn verslaving te bekostigen - en dat is te horen.

Met moeite ondergaat Frusciante uiteindelijk een volledige rehabilitatie in 1997. Dat leidt tot een hereniging met de Peppers, die in de tussentijd eveneens de spuit hebben afgezworen. De snotapen zijn omgevormd tot mannen die op zondag het vlees snijden en komen daar bijzonder goed mee weg. Sterker nog: het betekent hun grootste succes. Het album Californication uit 1999 verkoopt wereldwijd meer dan vijftien miljoen exemplaren. Inmiddels staan de Peppers alweer een kleine tien jaar drugsvrij op het podium.

De verslaving als marketinginstrument
Deze opsomming is nooit compleet zonder The Happy Mondays. Midden jaren tachtig weet deze nieuwste aanwinst uit de stal van Tony Wilson naam te maken als dé rock-'n-rolljunkies van Groot-Brittannië. De band, opgericht door de broertjes Shaun en Paul Ryder, is niet vies van een pilletje hier of een snuifje daar, zo blijkt vooral uit Shauns teksten. Om het drugsimago nog wat aan te dikken wordt huisdealer Bez aan de band toegevoegd als dansende mascotte. Wanneer eind jaren tachtig het geld en de roem om de hoek komen kijken, nemen Shauns verlavingen snel de overhand. Zijn psychoses groeien tot op het punt dat hij louter skibrillen draagt, die hij nimmer afzet uit angst dat zijn hoofd uit elkaar zou vallen. Als Wilsons Factory Records in 1992 op de fles gaat, zoekt de band een nieuw label. Midden in een vergevorderd gesprek verlaat Ryder echter de vergadering omdat hij toe is aan wat 'Kentucky Fried Chicken' (Shauns eigen slang-term voor heroïne). Hij keert niet terug en de groep valt spoedig uit elkaar.

Inmiddels zijn The Happy Mondays voor de tweede keer (al dan niet voltallig) gereïncarneerd, al toont het ooit zo ogenschijnlijk zalige drugsleventje nu zijn littekens. Het schrikbarende verschil tussen de jonge kwieke Shaun uit de jaren tachtig en zijn huidige voorkomen is met gemak een effectieve antidrugsreclame.

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/destructie/zelfdestructie-helemaal-het-einde/18053/
Meer Destructie op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/destructie