http://www.kindamuzik.net
ernaast
Onze laatste liverecensie.
Onze laatste albumrecensie.
Ons laatste interview.
Onze laatste video.
Escapisme met een melancholieke ondertoon
Aan het woord shoegaze kleeft nog altijd een imago van afstandelijkheid en lethargie. Maar zie: je hoeft je niet meer te schamen als je van aan shoegaze schatplichtige, hedendaagse bands als A Place to Bury Strangers, The Big Pink, Beach House, The Pains of Being Pure at Heart of M83 houdt. Want het genre neemt als muzikale invloed van nu vele gedaantes aan. En schudt hiermee wellicht dat negatieve imago definitief van zich af.
Tekst: André Rozendaal
Beeld: Martien Ontwerpt / www.martienontwerpt.nl
Publicatiedatum: 31 maart 2010
Hoe zat het ook alweer met die schoenenstaarders? De fundamenten voor het geluid zijn gelegd door twee bands. Met als eerste The Jesus and Mary Chain, die halverwege de jaren tachtig hun popnummers van een stofzuigergeluid voorzien met behulp van gierende gitaarfeedback en noise. De tweede pijler is Cocteau Twins, met het zweverige, in distortion gedrenkte gitaarspel van Robin Guthrie en de ijle engelenzang van Elizabeth Fraser. Ze vormen een blauwdruk voor de muzikale structuur van bijna iedere shoegazeband. Zo ook voor My Bloody Valentine, wat in 1991 zou uitmonden in het meesterwerk Loveless. Toen de etherische muziek van de meest tere zielen van de Britse pop begin jaren negentig links door house en Madchester en rechts door grunge werd ingehaald, was het na een paar jaar alweer over met feedback en distortion, monotone fluisterzang en dagdromen.
Gehaat en geliefd
Shoegazemuziek kende in het dromerig verlangende Slowdive, het vrouwelijke, erotiserende Lush, het spacende Chapterhouse en het iets rauwere Ride haar beste bands. Overigens werd het net zo fanatiek gehaat als dat er van gehouden werd. Volgens de overlevering wilde Oasis geen contract bij Creation Records tekenen, tenzij het label Slowdive dropte. En de al jaren verdwenen gitarist van Manic Street Preachers, Richey Edwards, had "een grotere hekel aan shoegazemuziek dan aan Hitler". In Nederland liep men niet zo warm voor het genre, behalve in Deventer. Daar kwamen The Nightblooms vandaan, die het met hun titelloze prachtdebuut goed deden in Engeland en Duitsland, en een cultstatus verwierven in Amerika. Ze schopten het zelfs nog tot een Peelsessie.
Meer dan muziek alleen
Sinds de eeuwwisseling weerklinken de echo's van de shoegaze met name in de elektronische muziek. Het Duitse elektronicalabel Morr Music brengt in 2002 de dubbel-cd Blue Skied an' Clear uit. Een aantal van zijn bands covert op de eerste cd Slowdive. Op de tweede cd krijgen acts volledig de vrije hand om een elektronische interpretatie aan het shoegazegeluid te geven, waarmee ze het de eenentwintigste eeuw binnenloodsen. Waarmee ze goed laten horen hoe de eerste generatie de gitaar als synth gebruikte en andersom.
Maar de soundtrack van de film Lost in Translation uit 2003 onttrekt het geluid pas echt aan de vergetelheid. Er staan vier solonummers van Kevin Shields op en één van zijn band My Bloody Valentine. Het levert hem een nominatie op voor de British Academy of Film and Television Arts (BAFTA), en dus aandacht voor zijn muziek.
De opleving blijft niet beperkt tot alleen muziek maken en het uitbrengen van compilatie-cd's. In Londen zijn de clubavonden van nu-gazelabel Sonic Cathedral steeds succesvoller en meestal lang van tevoren uitverkocht. Hier wordt oude en nieuwe shoegaze, psychedelica en droompop door elkaar gedraaid en treden aanverwante bands op, zoals bijvoorbeeld Amusement Parks on Fire. Daarnaast zijn er natuurlijk de reünieoptredens van My Bloody Valentine, die in Amerika in een mum van tijd uitverkopen. En ook Chapterhouse gaat in april en mei een aantal optredens doen in Japan, Canada en de VS. De jonge filmmaker Eric Green uit Los Angeles werkt aan een documentaire over het genre, getiteld Beautiful Noise, waarin onder andere liefhebbers als Trent Reznor en Billy Corgan aan het woord komen. James Buckley schrijft in 2007 's werelds eerste schoenenstaardersroman, met als titel Celebrate Myself.
Escapisme
De herwaardering van de laatste tijd is al bezegeld met een heuse term: nu-gaze. Soms zijn dergelijke etiketten bedacht door platenmaatschappijen en muziekbladen als NME om een doelgroep te creëren. Ook in dit geval dekt het de lading niet. Want het muzikale palet is veel breder dan toen: er zijn bands die shoegaze vermengen met psychedelica (The Black Angels, The Besnard Lakes), elektronica en dance (The Radio Dept, M83, Ulrich Schnauss), postrock (Jeniferever, Kyte), new wave (93 Million Miles from the Sun, Serena Maneesh), garagerock (Gliss, Maribel) en een groep die het meest klinkt als het oude shoegazegeluid (bijvoorbeeld The Pains of Being Pure at Heart of Asobi Seksu). Er is dus geen sprake van een afgebakend geheel, laat staan een scene.
Wat hen allemaal wel duidelijk verbindt, is een zoektocht naar emotionele puurheid. En escapisme door noise, met een melancholieke ondertoon. Maar waaraan willen ze dan ontsnappen? Bands als Slowdive en Ride kwamen uit saaie Engelse steden genaamd Reading of Oxford. Ze hadden niet genoeg aan het beschrijven van het vervelende alledaagse leven daar. Ze wilden hier juist aan ontsnappen door hemelse, verlangende muziek te maken. Spiritualiteit in plaats van banaliteit. Iets wat de nieuwe lichting shoenenstaarders niet kan vinden in hoekige, gitaargerichte dansmuziek in de stijl van bijvoorbeeld Franz Ferdinand.
Ze willen meer betekenis, waarmee ze niet alleen muzikaal maar ook qua benadering overeenkomen met de psychedelische muziek van eind jaren zestig die school maakte in een tijd van maatschappelijke onzekerheid, veroorzaakt door de Vietnamoorlog. Datzelfde muzikale escapisme is nu weer te zien, wellicht als reactie op de oorlogen in Irak en Afghanistan, in combinatie met de economische crisis. Of dit ook daadwerkelijk zo is, zal blijken als het straks economisch beter gaat. Echter, de vele muzikale gedaantes die shoegaze tegenwoordig heeft aangenomen, zouden ervoor kunnen zorgen dat het genre een blijvertje kan zijn als muzikale invloed. Een mooi vooruitzicht voor dagdromers.
http://www.kindamuzik.net/achtergrond/709/escapisme-met-een-melancholieke-ondertoon/19972/
Meer op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/709
Deel dit artikel: