• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Een ode aan 15 overleden artiesten #KM15YR

KindaMuzik bestaat vijftien jaar en dus blikken we terug, ook naar treurige gebeurtenissen. We hebben de afgelopen jaren afscheid moeten nemen van enkele muzikale genieën. Artiesten die zelfmoord pleegden, een overdosis namen of aan ziekte of ouderdom overleden. Dit is een ode aan vijftien overleden artiesten – uit ieder jaar van ons bestaan één. We laten hun muziek herleven aan de hand van woord, beeld en geluid.

Tekst: Nienke Franzen

Beeld: Maarten Streefland

Publicatiedatum: 09 maart 2014

ODE AAN DE DODEN ALS SPOTIFY-PLAYLIST:

MARK SANDMAN (1952-1999)

De naam Mark Sandman is niet de bekendste uit dit overzicht, wellicht door zijn teruggetrokken houding. Sandman was de zanger van Morphine, een band die alternatieve rock combineerde met blues en jazz. Over zijn persoonlijke leven is vrij weinig bekend en daarover wilde Sandman ook weinig kwijt. In Morphine zong hij en bespeelde hij de basgitaar. Een tijdlang gebruikte hij een zelfgemaakte gitaar met één snaar, maar later voegde hij daar een snaar aan toe. De band werd nooit een groot commercieel succes. In 1999 overleed Sandman tijdens een optreden in Palestrina (Italië) aan een hartaanval, onverwacht en tot ontzetting van velen. Morphine toerde na zijn dood enkel nog als eerbetoon aan de veel te vroeg overleden zanger en bassist.

IAN DURY (1942-2000)

De Brit Ian Dury was de zanger van de new waveband Ian Dury & The Blockheads, die vanaf eind jaren zeventig furore maakte met muziek die (hoe kan het ook anders in die tijd) dikwijls door de BBC verboden werd. Dury's teksten werden gekenmerkt door een hoge mate van originaliteit en poëtiek. Tijdens zijn leven zette Dury zich regelmatig in voor goede doelen - hij liep zelf polio op toen hij zeven was - en zijn omstreden nummer 'Spasticus Autisticus' werd in 2012 nog ter ore gebracht tijdens de openingsceremonie van de Paralympische Spelen. In 1998 maakte Dury bekend leverkanker te hebben, maar tot zijn dood in 2000 bleef de woordengoochelaar zowel met als zonder zijn Blockheads actief.

JOEY RAMONE (1951-2001)

In 1974 richtten drie vrienden van de middelbare school de punkband de Ramones op en veranderden zij hun namen in Joey Ramone, Johnny Ramone en Dee Dee Ramone. Joey Ramone was oorspronkelijk de drummer van de band, maar de vocalen van Dee Dee bleken niet sterk genoeg en dus mocht Joey zijn drumstokjes inleveren in ruil voor de microfoon. Joey was niet getraind als zanger - hetgeen opmerkelijk was voor een zanger in de jaren zeventig - en dat zorgde voor een eigenzinnig stemgeluid. De Ramones waren tijdens hun bestaan niet bijzonder succesvol - de band moest het doen met enkele bescheiden succesjes in Amerika - maar de band met de bekende snelle gitaarriffs en de korte punknummers wordt tegenwoordig gezien als een gigant in de muziekwereld. Johnny en Joey bleven Ramones tot de ontmanteling van de band in 1996. Joey overleed in 2001 aan de gevolgen van lymfoomkanker.

LAYNE STALEY (1967-2002)

Layne Staley was de zanger van Alice in Chains, de band die in de jaren negentig de muziekwereld onveilig maakte met zijn combinatie van grunge en heavy metal en die - samen met andere grootheden uit die tijd als Nirvana en Pearl Jam - zijn herkomst vond in Seattle. De band kende een succesvolle periode, maar de productiviteit werd door Staley's toenemende heroïneverslaving steeds minder. Niet alleen het gevecht tegen heroïne had Staley gemeen met Nirvanazanger Kurt Cobain; hij overleed tevens op dezelfde datum, maar dan acht jaar later. Uiteindelijk werden de drugs zijn dood. Toen Staley's ontzielde lichaam in 2002 gevonden werd, woog hij nog maar zo'n veertig kilo.

ELLIOTT SMITH (1969-2003)

De dood van Elliott Smith is waarschijnlijk een van de meest tragische die hier belicht wordt en deels zal dat natuurlijk te maken hebben met de jonge leeftijd waarop hij overleed. In 1994 bracht Smith zijn eerste van zes soloalbums uit. Zijn liedjes en zijn fluisterende stem grepen de luisteraar bij de kladden en waren eerlijke weergaven van wat er in zijn hoofd omging. Smith leed aan depressies en gebruikte alcohol en drugs om zich te verdoven. In 2003 overleed Smith aan twee steekwonden. Net als bij de dood van Kurt Cobain zijn er bij Smith twijfels over of het wel echt zelfmoord was. Het autopsierapport gaf bij Smith geen uitsluitsel over of hij zelfmoord pleegde of dat hij, mogelijk door zijn vriendin, vermoord werd. Hoe dan ook was het voor vele muziekfans moeilijk te bevatten dat Smith zelf of iemand anders zijn leven zou nemen.

RAY CHARLES (1930-2004)

Ray Charles - geboren als Ray Charles Robinson, maar die naam kon verwarring brengen met de bekende bokser Sugar Ray Robinson - zal ongetwijfeld een van de bekendste namen zijn in deze lijst, en met reden. De muzikale carrière van de blinde Ray Charles begon al op zijn vijftiende, toen hij als pianist met bands optrad in het Ritz Theatre in LaVilla, en kwam eigenlijk pas ten eind toen hij in 2004 aan de gevolgen van leverkanker overleed. In de lange periode daartussen maakte Ray Charles zeer gevarieerde muziek. Gospel, blues, r&b, jazz; u noemt het, hij maakte het. Ray Charles was begaafd met een prachtige stem (volgens Rolling Stone in 2008 de nummer twee van de honderd grootste zangers aller tijden) en een geweldig componeertalent. Daarmee deelde hij hardere klappen uit dan zijn bijna-naamgenoot Sugar Ray Robinson.

LINK WRAY (1929-2005)

Link Wray is een van de oudste artiesten uit deze ode, maar maakte misschien wel de meest tijdloze muziek. Wray, gitarist, zanger en componist, produceerde rock-'n-rollnummers, waarvan het instrumentale liedje 'Rumble' ongetwijfeld het bekendste is. 'Rumble' wordt gezien als een van de invloedrijkste rock-'n-rollstukken en wordt gekenmerkt door een fuzzy geluid. Wrays nummers waren niet voor niets een tijd instrumentaal; Wray verloor een long toen hij tuberculose opliep in de Koreaanse Oorlog, waardoor hij niet kon zingen. Later wendde hij toch weer zijn vocalen aan. Wray kende meerdere comebacks en in de periode dat hij met Robert Gordon enkele albums maakte, trad hij nog op op Pinkpop. Zijn laatste cd bracht hij op 71-jarige leeftijd uit in 2000. Vijf jaar later stierf hij op een - zeker voor een muzikant - toch respectabele leeftijd.

SYD BARRETT (1946-2006)

Als Syd Barrett er niet was geweest, dan zou Pink Floyd nooit bestaan hebben. Althans, niet onder die naam. Barrett was een van de founding fathers van de band en bedacht de naam. Hij was van grote invloed op het psychedelische geluid dat Pink Floyd met name in de eerste jaren sterk kenmerkte. Barrett viel al snel ten prooi aan drugs - met name de psychedelische drug lsd - en de situatie werd onhandelbaar. Na vier jaar ging Pink Floyd verder zonder Barrett. Oorspronkelijk met het idee hem nog wel de liedjes laten schrijven, maar dat bleek onuitvoerbaar. De bandleden moesten op zoek naar een nieuw geluid, maar vergaten de positieve invloed die Barrett op de band had gehad nooit. De nummers 'Shine on You Crazy Diamond' en 'Wish You Were Here' werden dan ook aan hem opgedragen. Niet lang na zijn vertrek bij Pink Floyd verdween Barrett van het publieke toneel, en in 2006 stierf hij aan alvleesklierkanker.

IKE TURNER (1931-2007)

Ike Turner; een groot muzikant, liedschrijver, producer, maar toch vooral: de man van Tina. Toch was hij niet slechts de man ván Tina, maar bovenal de man áchter Tina. Tina Turner - destijds nog Ann Mae Bullock - zag Ike voor het eerst toen hij optrad met zijn band Kings of Rhythm. Ze bezocht vele optredens van de band en vroeg Ike haar mee te laten zingen. Ike was overdonderd door haar stem, liet haar lid worden van de band, veranderde haar naam in Tina Turner, trouwde haar en veranderde de bandnaam in The Ike & Tina Turner Revue. Samen maakten ze diverse hits, maar Tina was de ster. Na de scheiding van de Turners kwam naar buiten dat Ike Tina tijdens hun huwelijk dikwijls sloeg. Dit gecombineerd met Ike's decennialange cocaïneverslaving heeft ervoor gezorgd dat zijn leven als groot artiest toch een beetje als een nachtkaars uitging. In 2007 overleed Ike aan een overdosis cocaïne.

BO DIDDLEY (1928-2008)

Bo Diddley, een Amerikaanse r&b-zanger en gitarist, staat ook wel bekend als The Originator, vanwege zijn rol in de overgang van blues- naar rockmuziek. Zijn grootste successen kende hij in de jaren vijftig en zestig. Hoewel een aantal van de vele artiesten en bands die hij beïnvloed heeft waarschijnlijk meer bekendheid heeft verworven dan Diddley zelf, is de grootte van de invloed die hij heeft gehad op de muziekwereld niet te ontkennen. Deze invloed wordt door vele muzikale grootheden bevestigd, waaronder The Rolling Stones, die ooit nog eens als voorprogramma van Diddley optraden. In 2008 overleed Diddley aan hartfalen.

ROWLAND S. HOWARD (1959-2009)

Rowland S. Howard was een Australische gitarist en liedschrijver. Bij muziek uit Australië denken we natuurlijk meteen aan Nick Cave, en laat Howard nou net met hem in een band hebben gezeten. In 1978 werd Howard lid van de band The Boys Next Door, waarvan Cave de zanger was, en twee jaar later veranderde de band zijn naam in The Birthday Party. De groep maakte duistere, sinistere punkrockmuziek. Een van de bekendste nummers van de band is 'Shivers', een nummer dat Howard op zijn zestiende schreef en dat Cave inzong toen de band nog The Boys Next Door heette. Het nummer werd van de radio verbannen vanwege referenties aan zelfmoord. De band kende onder de naam The Birthday Party geen lang leven; in 1983 werd de band, mede vanwege een breuk tussen Howard en Cave, opgeheven en later werd Cave met enkele andere bandleden bekend als Nick Cave and the Bad Seeds. Howard richtte later de band These Immortal Souls op en kende ook een solocarrière. In 2009 overleed hij aan leverkanker.

MARK LINKOUS (1962-2010)

Mark Linkous, afkomstig uit Amerika, werd bekend met zijn band Sparklehorse, waarin hij de liedjes schreef en zong en diverse instrumenten voor zijn rekening nam. Naar aanleiding van debuutalbum Vivadixiesubmarinetransmissionplot toerde Sparklehorse in 1996 met Radiohead. Tijdens die tour nam Linkous in zijn hotelkamer een overdosis aan alcohol, valium en antidepressiva. Na meer dan veertien uur bewusteloos in een benarde positie te hebben gezeten, konden zijn benen nog net gered worden, al belandde hij wel voor zes maanden in een rolstoel. Linkous schreef liedjes die ongetwijfeld regelmatig de chaos en het duister in zijn hoofd verwoordden, zoals in 'Pig': "I wanna new face right now / And I want it bad / I wanna new body that's strong / I'm a butchered cow / I wanna try and fly / I wanna try and die / I wanna be a pig / I wanna fuck a car". In 2010 schoot Linkous zichzelf door het hart in een steegje.

GERRY RAFFERTY (1947-2011)

Enkele seconden van de saxofoonriff in Gerry Rafferty's 'Baker Street' zullen voor velen genoeg zijn om het te herkennen. Maar de muzikale loopbaan van de Schotse Rafferty kende veel meer hoogtepunten dan dit alom bekende liedje. Na een eerste soloalbum in 1971 vormde Rafferty met schoolvriend Joe Egan in 1972 het folkrockduo Stealers Wheel, natuurlijk bekend van de enorme hit 'Stuck in the Middle with You', die in 1992 nog eens een comeback maakte in Quentin Tarantino's Reservoir Dogs. Nadat Stealers Wheel in 1975 uit elkaar ging, maakte Rafferty een nieuwe soloplaat: het succesvolle City to City, met onder andere 'Baker Street'. De introverte Rafferty stond erom bekend niet van optreden te houden en niet in de schijnwerpers te willen staan. In 2008 en 2009 verdween hij zelfs een tijd van de aardbodem. Rafferty was jarenlang alcoholistisch en in 2011 overleed hij aan leverfalen.

ADAM YAUCH (1964-2012)

Adam Yauch (a.k.a. MCA) werd natuurlijk bekend als beastie boy. Hiphopgroepen en -artiesten overleven de muziekwereld vaak niet lang (in persoon, dan wel als artiest), maar bij de Beastie Boys is dat een ander verhaal. Opgericht in 1981 door Yauch, Michael Diamond en Adam Horovitz bestoof het collectief de wereld tot de dood van Yauch in 2012 met rapsongs die een brug sloegen tussen rock en hiphop. Niet alleen is de Beastie Boys een van de langstlevende hiphopformaties, ook slaagde het er als een van de weinigen in tijdloze rapnummers te produceren. Vergelijk een willekeurig liedje van het debuutalbum Licensed to Ill uit 1986 maar eens met een rapnummer uit de jonge jaren van Eminem. Yauch bespeelde de basgitaar en nam samen met de andere leden de vocalen voor zijn rekening. Ook regisseerde hij - vaak onder het pseudoniem Nathanial Hörnblowér - vele van de videoclips van de Beastie Boys. Yauch overleed na drie jaar ziekte aan speekselklierkanker.

JEFF HANNEMAN (1964-2013)

Jeff Hanneman richtte in 1981 samen met Kerry King de fameuze heavy metalband Slayer op. Hanneman was een van de twee gitaristen en schreef een aanzienlijk deel van de nummers van Slayer. De liedjes van Slayer waren regelmatig onderhevig aan controverse, waaraan bijgedragen werd door de in de liedjes door Hanneman geuite fascinatie voor de Tweede Wereldoorlog. In 2011 werd Hanneman door een spin in zijn arm gebeten en liep hij necrotiserende fasciitis op, een infectie die binnen enkele dagen zorgt voor ernstige vernietiging van huid-, spier- en vetweefsel. Hanneman werd enkele dagen op de spoedafdeling opgenomen en er werd zelfs gesproken over een eventuele amputatie. Zo ver kwam het niet, maar het was wel dusdanig ernstig met Hanneman gesteld dat hij niet in staat was met Slayer op te treden. Er werd altijd van uitgegaan dat Hanneman na een tijd van herstel terug zou keren en de conditie van Hanneman leek te verbeteren. In 2013 stierf hij echter redelijk onverwacht door leverfalen en liet hij de band in rouw achter.

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/15-jaar-kindamuzik/een-ode-aan-15-overleden-artiesten-km15yr/24775/
Meer 15 jaar KindaMuzik op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/15-jaar-kindamuzik