• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Pan Sonic: ritmes van vervreemding

“Nederlandse steden doen me echt niets. Ze zijn leeg, koud en ééndimensionaal. Alles is er schoon, op het klinische af, je ziet aan de mensen dat ze rijk zijn en niets ze echt interesseert, ze lijken zo verveeld.” Tja, de kans dat Mika Vainio de komende jaren voor langere tijd in ons land neerstrijkt, lijkt daarmee verkeken. Eerder woonde de Fin in Londen en Barcelona, sinds twee maanden resideert hij in de Duitse hoofdstad. Waarom Berlijn? “Omdat het de enige wereldstad is waar je snel een betaalbaar appartement kunt krijgen”.

Tekst: Bas van Heur en Theo Ploeg

Publicatiedatum: 22 april 2003

Wie dus dacht dat Vainio Berlijn verkoos omdat zijn muziek nu eenmaal bij deze stad past, heeft het goed mis. Al kan Vainio zich die gedachtegang wel voorstellen. Sterker nog: op zijn nieuwe soloplaat Sokeiden Maasa Yksisilmainen On Kuningas klinken de klanklandschappen agressiever en killer dan ooit. Je voelt als het ware de snijdende wind over Unter Den Linden gieren. Toch woonde Vainio ten tijde van de opnamen in Barcelona. De Spaanse stad waar zijn muzikaal maatje Ilpo Väisänen nog steeds woont. Als Pan Sonic (eerst Panasonic) maakten zij vier langspelers. Nummer vijf staat voor dit najaar op de agenda. En al lijkt Vainio op zijn meest recente plaat meer en meer richting Pan Sonic op te schuiven, de verschillen blijven overduidelijk. Vainio: “Wanneer ik met Ilko samenwerk staat het ritme altijd centraal. Dat nemen wel altijd als uitgangspunt, een beat, een break of een baslijn. Daaromheen gaan we aan de slag. Op mijn solowerk gebruik ik alleen maar geluid. Daar probeer ik dan iets ritmisch van te maken. Eigenlijk precies het omgekeerde idee.” In het verleden zorgde dat voor relatief warme platen. Zeker in vergelijking met het koude minimalisme van het Pan Sonic materiaal. Sokeiden Maasa Yksisilmainen On Kuningas is echter kil, hard en agressief.

VERVREEMDING
Hoe het komt weet Vainio niet, maar ook de nieuwe Pan Sonic klinkt agressief. Wat heet, bij vlagen lijkt het wel heavy metal. Vainio: “Waarschijnlijk wordt het een dubbel cd, maar zeker is dat nog niet. In ieder geval laten we duidelijk drie verschillende kanten horen. Ten eerste het Pan Sonic geluid dat iedereen al kent alleen dan harder en minimaler, dan hebben we een aanzienlijke hoeveelheid materiaal zonder beats opgenomen. De overige nummers zijn echt heel erg hard, bijna heavy metal, toen ik ze onlangs weer hoorde deden ze me denken aan Godflesh.” Die laatste vergelijking viel de band in de media ook al menigmaal ten deel. De energieke live optredens van het tweetal - bijgestaan door een echte drummer en twee bassisten - zijn doorgaans extreem hard, verontrustend en vooral vervreemdend. Een woord dat eveneens van toepassing is op het platwerk van het tweetal. Op Aaltopiiri uit 2001 gaan elektronisch geruis, lage drones en echo’s confrontaties met elkaar aan. Geluiden die doen denken aan releases van Pole, Basic Channel en Biosphere: minimale, donkere electro waar ‘song’-structuren nauwelijks van toepassing zijn en de nadruk gelegd wordt op de inherente kwaliteit van de geproduceerde geluiden. Dit grensgebied tussen muziek en pure geluiden is een gebied dat Pan Sonic altijd graag met veel plezier betreden heeft.

SAMENWERKING
Eveneens bijzonder zijn de samenwerkingsverbanden die het tweetal aangaat met andere artiesten. Deze projecten maken het verschil expliciet tussen Pan Sonic en andere minimale electro exponenten, namelijk een distantie tot de clicks and cuts laptop-generatie en een voorkeur voor oude analoge apparatuur, waar het nog mogelijk is om zich fysiek over te geven aan de apparatuur en de geluiden. Het verbaast dan ook niet dat Pan Sonic stukken geremixt heeft van industrial-helden als Merzbow, Foetus, Einstürzenden Neubauten en Jarboe (van de Swans). En dat ze samengewerkt hebben met FM Einheit van de Neubauten. Net als deze acts kent namelijk ook Pan Sonic een fascinatie voor de materialiteit van geluid – de geluiden van machines, het geluid van echo’s in grote fabriekshallen. Omgevingen die de ultieme vervreemding oproepen. Een van dehoogtepunten tot nu toe is de samenwerking met Suicide, met wie ze ook op het vierde Toonfestival geprogrammeerd staan. De samenwerking met Alan Vega van Suicide resulteerde al in 1998 in een 12 inch en het album Endless, waarop Alan Vega zijn rauwe paranoia teksten gesteund door de noise-collages van Pan Sonic in de wereld kon schreeuwen. Onlangs kroop het tweetal weer de studio in met Vega. Vainio: “Ditmaal kwamen we als vrienden bij elkaar en niet als vreemden. Dat leverde een hele andere samenwerking op, een waarin we veel minder op onze hoede waren, waarin er veel minder sprake was van wederzijds aftasten. Het resultaat is wat mij betreft in ieder geval veel intenser.” De tweede plaat van Pan Sonic en Alan Vega zal ergens in het najaar in de winkel liggen. Wie niet zolang kan wachten, moet op 26 april naar het Patronaat in Haarlem afreizen. Daar verzorgt Pan Sonic het voorprogramma van Suicide. Of Alan Vega samen met Pan Sonic het podium gaat betreden? Vainio: “Als het aan mij ligt wel, we hebben er echter niets over afgesproken. Ik probeer Alan al een tijdje te bereiken om er iets over af te spreken maar tot nu toe zonder resultaat.”

Zaterdag 26 april staat Pan Sonic in het kader van )toon)4 samen met Suicide in het Patronaat te Haarlem. Aanvang: 21:00u.

Onze Belgische lezers wijzen wij erop dat Pan Sonic samen met Suicide een dag later, op zondag 17 april, te aanschouwen zijn in Hof Ter Loo te Antwerpen.

http://www.kindamuzik.net/interview/pan-sonic/pan-sonic-ritmes-van-vervreemding/2826/
Meer Pan Sonic op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/pan-sonic