• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Interpol: A League Of Gentlemen

Op een goede dag in december 2003 loopt Paul Banks in New York over straat. Hij loopt snel. Normaal gesproken, loopt hij niet zo snel. Normaal gesproken loopt Paul Banks zelfs traag, de zwaartekracht in zijn ledematen zichtbaar. Maar vandaag heeft hij haast, al is niet duidelijk waarom. Zijn werkdag in de repetitieruimte zit erop. Het schemert al als hij voor het eerst in acht uur tijd een frisse neus haalt. Hij is op weg naar een café, maar hij heeft geen afspraak. Misschien dat de kou hem snel laat lopen. Misschien dat er een meisje voor een etalage draalt, zich omdraait en hem nastaart. Misschien heet ze wel Stella.

Tekst: Miriam Notenboom

Publicatiedatum: 30 september 2004

Rosemary
Of Rosemary. Hij houdt halt en grijpt naar zijn keel. Woorden dwarrelen in een schijnbaar onlogische volgorde door zijn hoofd. Het bloed klopt tegen zijn slapen, zijn hart bonst. Haastig loopt hij verder en bereikt struikelt over zijn voeten zijn eindbestemming.

Zo ongeveer onstond de tekst voor 'Evil', een cruciaal nummer op Antics, het tweede album van Interpol en de opvolger van het alom bejubelde Turn on the Bright Lights uit 2001. Het was, zegt Banks, bijna een soort overgeven: een duivelsuitdrijving. "Alsof ik het nooit op tijd zou halen. " De titel van het nummer klinkt tegen die achtergrond opeens heel vanzelfsprekend. "Een mijlpaal," zegt Banks koesterend over 'Evil'. "Van alle songteksten degene waarbij ik het dichtste in de buurt kwam van wat me voor ogen stond." Een zangmelodie vinden, dat is eenvoudig, zegt Banks. ""Die komt vanzelf tijdens repetities. Maar teksten vind ik lastiger. Ik maak wel veel aantekeningen over wat me bezighoudt, maar ik had me voor Antics voorgenomen alleen datgene te gebruiken wat me spontaan te binnenviel en me als authentiek en oprecht in de oren klonk. En dat is niet vaak. In ieder geval niet iedere dag."

De rest van de bandleden bemoeit zich ogenschijnlijk niet met de teksten. Paul, zegt gitarist Daniel Kessler, krijgt carte blanche. "Het is niet zo dat we er niks over mogen zeggen. Niets is heilig. Maar in de praktijk is het moment waarop Paul een tekst aandraagt juist erg plezierig."

'Plezierig' is een woord dat Kessler vaker gebruikt. Beiden spreken de taal van academici: precieze, zorgvuldig gekozen formuleringen die hun gemeenschappelijk sociaal milieu en opvoeding blootleggen. Maar dat is maar één aspect. Diepere betekenis hebben ze als de uitdrukking van de erecode uit tussen vier uitgesproken persoonlijkheden met een gemeenschappelijk doel. "Cruciaal," noemt Banks de onvoorwaardelijke toewijding aan Interpol van allevier de leden. "Je kunt er niet een bij hebben die er maar zo'n beetje bijhangt."

Interpol is niet zomaar een bandje, Interpol is een verbond. Een democratisch herenverbond van gelijkwaardige individuen, gestoeld op een ettiquette van wederzijds respectvolle omgangsvormen. Je hoort het terug in de muziek: geen van de instrumenten is ondergeschikt aan een ander.

Buitenstaanders worden in eerste instantie op gepaste afstand gehouden. Kessler is bij kennismaking gereserveerd vriendelijk, Banks kruipt nadrukkelijk weg achter zijn akoestische gitaar en speelt de verveelde kunstenaar, zijn gezicht weggestopt onder een te grote gleufhoed. "Vind je het vervelend als ik gitaar speel?" vraagt hij met blik alsof het in mijn eigen belang is als ik daar ontkennend op antwoord. "Ik hou van tokkelen," voegt hij er ten overvloede aan toe.

Maar het is een flinterdun pantser. Het gebruikelijke klantonvriendelijke gedrag van de Amsterdamse horeca brengt een lichte paniek teweeg. Hebben ze soms iets verkeerd gedaan? "We zijn vier extreem gevoelige mensen," bekent Kessler. En van echte vijandigheid is geen sprake. De gitaar verhuist al snel van Banks schoot naar een plekje onder zijn stoel. Het getokkel wordt ingeruild voor concentratie.

Joy Division
Het zijn spannende tijden voor Interpol. Turn on the Bright Lights, in drie weken tijd opgenomen in New York, werd een onverwacht succes voor een introverte alternatieve rockplaat. Het zwelg-aspect van Interpol appelleerde - tot ongenoegen van de band zelf - aan de nostalgische gevoelens van dertigers en veertigers grootgebracht met Joy Division, en sprak tegelijkertijd sprak het een jongere generatie op zoek naar zingeving aan.

"Antics is gewaagder," zegt Kessler. "Een luisteraar haalt dat er misschien niet uit. Maar voor ons is het een album met meer weefsel en meer details. Er waren meer aspecten te beheersen dan op het eerste album. En we bewandelden destijds teveel zijpaden. Ditmaal wilden klinken zoals we zijn. Zoals we onszelf kennen."

Eind maart trok de band zich terug in de studio van vaste technicus/producer Peter Katis in Connecticut. "Vijf dagen werken, twee dagen vrij en ver weg van New York. Zelfs voor ons was dat een situatie waar we even aan moesten wennen. "We zijn ook niet gemakkelijk om mee te werken," zegt Banks. "We zijn ontzettend gefocust op wat we doen. Een paar vreemde ogen in de studio vergt minstens een week acclimatiseren. Dat vonden we een te groot risico. Peter kent ons goed. Hij weet precies in welke fase van onze ontwikkeling we ons bevinden." Katis begreep bovendien zonder woorden dat de band dicteert wat er in de studio gebeurt. "Daar kon geen misverstand over bestaan."

De band dicteerde in laatste instantie ook Banks' zijn teksten. De studio betrad hij met in zijn broekzak een enkel zwart notitieboekje met, behalve de tekst voor 'Evil', een flinke hoeveelheid woorden, associaties, gedachten, invallen en zinnen genoteerd tussen december 2003 en maart 2004. Allemaal aantekeningen die aan het criterium "authentiek en oprecht" voldeden, maar lang niet altijd met een duidelijke samenhang, laat staan een kant en klare tekst.

Hij zocht, zegt Banks, een plek in zijn onderbewustzijn vergelijkbaar met het menselijk vermogen om te dromen. "Die bron is nooit opgedroogd: een mens droomt zijn hele leven lang. Vanuit zo'n toestand wilde ik schrijven. Zodra zich iets aandiende, schreef ik het op. Of ik laste sessies in, meestal na repetities in een café waar niet al te harde muziek werd gedraaid."

"Vlak voordat we naar het zuiden afreisden voor de opnames realiseerde ik me dat ik op een punt in mijn leven ben beland waarop alles op zijn plek is gevallen. Dit is precies wat ik wil doen, en ik weet wat ik wil zeggen. Ik moest alleen nog een methode vinden om uit die aantekeningen het relevante te destilleren."

Dat proces voltrok zich in de studio. Wat de eindmontage niet haalde, was onder andere een associatieve opsomming van diersoorten beginnend met de letters 'mo'. "Een bevlieging," grijnst Banks. "Maar op de een of andere manier kwam ik telkens weer bij schaaldier-achtigen uit." Hij somt op: mongoose (mangoeste), mongrel, moose, mollesc (weekdier). "Dat werd te erg. Maar als oefening was het heel nuttig. Ik had 'm nodig om tot samenhang te komen."

Een stream of consciousness? "Nee," zegt Banks beslist. "Daar was het te gericht en te methodisch voor. Het had meer weg van het opbreken van een gedachtenstroom in kleinere eenheden. Alle nummers op Antics hadden al in een heel vroeg stadium een eigen identiteit, mijn invallen werden daar naartoe gestuurd. 'Evil' is het enige nummer dat door de tekst een ander karakter heeft aangenomen. Maar de blauwdruk daarvoor werd door een basritme van Carlos [D., bassist/toetsenist] gelegd."

Iets toevoegen kan wel, denkt Kessler. "Een van de dierbaarste herinneringen die ik aan de opnames van Antics heb," zegt hij, "is het moment waarop ik de definitieve versie van 'Take You on a Cruise' hoorde. Het herinnerde me aan de beginperiode van Interpol: je hoort in de zang en de woorden een toevoeging aan de melodie en de sfeer van een nummer, en je weet dat je dat er zelf nooit aan bij had kunnen dragen. Dat je die verrassing na zes jaar nog steeds kunt ervaren, stemde me heel dankbaar."

Interpolantics
Ook de moeilijk vertaalbare albumtitel komt uit Banks zwarte boekje. Het woordenboek geeft voor 'antics': capriolen, dolle sprongen, fratsen, grillen. Vertalingen met een negatieve connotatie die het woord in het Engels, waarin het meer in de richting van eigenzinnigheid wijst, niet noodzakelijkerwijs heeft. "'Antics' is inderdaad een merkwaardig woord," peinst Kessler. "Ik geloof niet dat er in een andere taal een goede vertaling voor is. Wat mij er persoonlij aan aanstaat, is de suggestie dat ieder nummer op het album iets heeft dat typerend is voor Interpol."

Banks' tekstuele thema's - het verlangen naar een onaangetast paradijs, vrij van ratio en perversiteit, onthechting en de betrekkelijkheid van tijd en plaats liggen - liggen als vloeipapier over die karaktertrekken heen. Soms kruipt hij in de huid van een soort Blauwbaard-personage dat onbedorven jonkvrouwen verleidt en voorgoed van hun onschuld berooft.

Het is geen onbekommerd toeven in het hoofd van Paul Banks. En het vergt concentratie om de logica te ontdekken in zijn vaak fragmentarische en symbolische formuleringen. Niet iedere fan kan of wil dat. Op The Velvet Rope, een online forum waar voornamelijk professionele muzikanten en medewerkers uit de muziekindustrie toeven, eindigt een lange discussie bij de consensus dat de zanger van eenieders favoriete band helaas beroerde teksten uitkraamt.

Het kan Paul Banks geen moer schelen wat je van zijn teksten vindt, meent een bezoeker stellig. Maar dat klopt niet helemaal. "Iedereen moet er zijn of haar eigen interpretatie aan kunnen geven," mompelt de zanger in eerste instantie het standaard cliché-argument. Maar hij corrigeert zich snel.

"In ben in zekere mate teleurgesteld als de betekenis van een nummer veel breder is dan wat mensen er specifiek in lezen. Maar als ik moet zeggen waar het nummer over gaat dan..."

Breng je het om zeep?
"Ja. Nee. Ik zou tijd tekort komen. De achterliggende gedachte is dat ik met de woorden die gebruik, duizend andere woorden uitdruk. Als je het nog bondiger kunt uitdrukken dan ik doe, dan zou jij mijn liedjes moeten schrijven."

The healthiest specimen
Makkelijk hoeft het voor hem ook niet te zijn om zijn gedachtengang te doorgronden. "Ik hou er wel van om mensen uit te dagen." Maar misleiden is het andere uiterste: "We hebben een voorliefde voor absurdistische songtitels, 'NARC', 'Stella Was a Driver and She Was Always Down' en zo verder. Maar," zegt Banks, "ze moeten mensen niet volledig op het verkeerde spoor zetten."

Een specifieke bron van zorg is het nummer 'Public Pervert'. Het probleem is dat het een hele beeldende titel is, dat kan de perceptie van de luisteraar aantasten, want hij heeft geen enkel raakvlak met de tekst. Public Pervert is een soort buitenaards liefdesliedje, gebaseerd op een het verhaal Harrison Bergeron van Kurt Vonnegut. Vonneguts personages staan altijd onder druk, iets waaraan ze ontsnappen door een science-fiction-achtige spiritualiteit. Een man en een vrouw dansen met elkaar en gaan zo op in hun passie dat ze opstijgen en zichzelf ontketenen."

De titel 'Public Pervert' was een werktitel. De band wilde hem handhaven, maar hij had er, zegt Banks, bijna zijn veto over uitgesproken, een uiterste maatregel. Dat hij behouden bleef, heeft een min of meer ideologische achtergrond. "De woorden komen uit een regel die ik jaren geleden al opschreef: 'The public pervert is the healthiest specimen'. Wat ik ermee bedoel is dat irrationeel, schaamteloos gedrag sneller door de buitenwereld door de vingers wordt gezien als het gemotiveerd is door een grote, authentieke hartstocht. Mensen herkennen dat. Je kunt je beter niet schamen: mensen die zich schamen worden veel gemakkelijker veroordeeld dan mensen die sociaal onaangepast gedrag vertonen, maar hun schouders ophalen over de reacties. Het is al heel lang geleden dat ik dat opschreef, maar ik geloof dat tot op de dag van vandaag."

http://www.kindamuzik.net/interview/interpol/interpol-a-league-of-gentlemen/7382/
Meer Interpol op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/interpol